Wat is een aangezichtsverlamming?
Aangezichtsverlamming is een aandoening van de aangezichtszenuw (of nervus facialis) die een verlamming van de aangezichtsspieren tot gevolg heeft.De aangezichtszenuw is bijzonder kwetsbaar, vermoedelijk doordat hij door een nauw benig kanaal in de schedel loopt. Als om een of andere reden de zenuw gaat zwellen ontstaan er afklemmingverschijnselen met volledige of onvolledige aangezichtsverlamming als gevolg.
Bij een onvolledige verlamming zijn de aangezichtsspieren gedeeltelijk beweeglijk, maar evolutie naar een volledige aangezichtsverlamming is steeds mogelijk.
De aandoening komt op alle leeftijden voor, met een duidelijke piek bij jongvolwassenen. Men schat het voorkomen op 15 tot 40 nieuwe gevallen per 100.000 inwoners per jaar.
Wat is de oorzaak van aangezichtsverlamming?
Meestal vindt men geen oorzaak voor deze verlamming. Zeldzame oorzaken zijn:o een complicatie van een chronische middenoorontsteking of een acute middenoorontsteking bij kinderen;
o een geboortetrauma, een aangezichtsverwonding, een schedelbasisfractuur of een letsel na een operatie ter hoogte van het oor of de speekselklier ;
o een speciale vorm van zona (gordelroos) , waarbij er typische "blaasjes" op de oorschelp en in de gehoorgang ontstaan; dit kan gepaard gaan met stekende pijnen en eventueel gehoorverlies en stoornissen in het evenwicht;
o zeer zeldzaam zijn ook de tumoren die op het verloop van de aangezichtszenuw ontstaan; de verlamming treedt dan eerder langzaam op;
o de tekenbeetziekte of ziekte van Lyme (bij 1 op 4 is de verlamming hier aan beide kanten).
In meer dan 90% van de gevallen vindt men geen oorzaak. Men spreekt dan van de verlamming van Bell. De laatste jaren wordt ook het herpes simplex virus met aangezichtsverlamming in verband gebracht. Dit sluimerende virus is vooral gekend voor de koortsblaasjes die het aan de lip veroorzaakt.
Hoe herken ik aangezichtsverlamming?
De aangezichtsverlamming komt meestal als een "dief in de nacht". Bij het wakker worden merk je het pas.Eventueel was er de voorgaande dag een lichte pijn achter het oor.
De aandoening doet zich vrijwel steeds voor aan één zijde van het gelaat. De verlamming manifesteert zich in een gestoorde mimiek (gelaatsuitdrukking), een mondhoek die gaat hangen en soms ook is het onderste ooglid lichtjes verzakt. Het oog aan de aangetaste zijde sluiten lukt onvolledig en bij pogingen hiertoe ziet men het oogwit verschijnen. Bij een poging om de tong uit te steken wijkt de tong uit. Praten en slikken gaat moeilijker en soms loopt het speeksel uit de mond.
De verlamming van Bell geneest spontaan in meer dan 70% van de gevallen in zes tot acht weken, vooral als het om een onvolledige verlamming gaat. Duurt de verlamming langer, dan is een volledige genezing steeds minder waarschijnlijk. De mate waarin de zenuw aangetast is, is door een elektromyogram (EMG) te evalueren.
Wat kan je huisarts doen?
Het is steeds aangewezen zo spoedig mogelijk uw arts te raadplegen. Hij
kan het beste evalueren met welk type verlamming je te kampen hebt.
Bijkomende onderzoeken zijn dan soms nodig, zoals een gehoortest,
laboratoriumonderzoek, eventueel elektromyogram (EMG) of scan.Indien een verlamming van Bell zeer waarschijnlijk lijkt, kan men tijdelijk een afwachtende houding aannemen. Om uitdroging van de ogen tegen te gaan, zal je huisarts preventief 's nachts een horlogeglasverband voorschrijven, aangevuld met "kunsttranen" overdag. Het is ook veiliger een bril te dragen om het oog tegen stof te beschermen. Het is verder nuttig om het ooglid regelmatig neer te klappen met de vinger. Zo steek je de bevochtiging van het oog een handje toe.
Je huisarts zal je waarschijnlijk nog eens willen controleren na een tweetal dagen, omdat de verlamming soms gedurende de eerste dagen verergert.
Bij ernstige tekenen van zenuwverlamming zal men vaak starten met een kuur cortison, omdat dit ontzwellend werkt. Er zijn echter nog geen gefundeerde onderzoeken die hebben kunnen aantonen dat dit enig nut heeft.
Als de bewegingen in het gelaat niet binnen de termijn van vier weken beginnen terug te keren, zal je huisarts overwegen om je door te verwijzen naar een in aangezichtsverlamming gespecialiseerde fysiotherapeut of logopedist (mimetherapeut) voor verdere therapie en begeleiding.
De meeste mensen (zeven van de tien) met een aangezichtsverlamming van Bell herstellen helemaal, ook zonder behandeling.
Indien de verlamming na één jaar niet volledig genezen is, zal men zich moeten verzoenen met de eventuele restverschijnselen, daar noch plastische chirurgie noch verdere elektrotherapie of medicamenteuze behandeling veel baat brengen.
Deze restverschijnselen kunnen zeer hinderlijk zijn: door een verminderde spiertonus kunnen oog en mond onvolledig gesloten worden en de aangetaste zijde kan abnormaal gaan mee bewegen bij spreken, eten, fluiten. Het oog kan tranen bij eten en de huid voelt strakker aan.
Wat kan ik zelf doen bij aangezichtsverlamming?
Relatieve rust is aanbevolen.Neem voldoende maatregelen om het openstaande oog niet te laten uitdrogen.
Je kan zelf je aangezicht masseren om te ontspannen en om stijfheid van het gezicht tegen te gaan.
Meer informatie
Aangezichtsverlamming van Bell (Wikipedia)Ik heb een aangezichtsverlamming (thuisarts.nl)