Wat is een aangezichtsverlamming?

Aangezichtsverlamming is een aandoening van de aangezichtszenuw (of nervus facialis) die een verlamming van de aangezichtsspieren  tot gevolg heeft.
De aangezichtszenuw is bijzonder kwetsbaar, vermoedelijk doordat hij door een nauw benig kanaal in de schedel loopt. Als om een of andere reden de zenuw gaat zwellen ontstaan er afklemmingverschijnselen met volledige of onvolledige aangezichtsverlamming als gevolg.
Bij een onvolledige verlamming zijn de aangezichtsspieren gedeeltelijk beweeglijk, maar evolutie naar een volledige aangezichtsverlamming is steeds mogelijk.
De aandoening komt op alle leeftijden voor, met een duidelijke piek bij jongvolwassenen. Men schat het voorkomen op 15 tot 40 nieuwe gevallen per 100.000 inwoners per jaar.

Wat is de oorzaak van aangezichtsverlamming?

Meestal vindt men geen oorzaak voor deze verlamming. Zeldzame oorzaken zijn:
o een complicatie van een chronische middenoorontsteking   of een acute middenoorontsteking bij kinderen;
o een geboortetrauma, een aangezichtsverwonding, een schedelbasisfractuur of een letsel na een operatie ter hoogte van het oor of de speekselklier ;
o een speciale vorm van zona (gordelroos) , waarbij er typische "blaasjes" op de oorschelp en in de gehoorgang ontstaan; dit kan gepaard gaan met stekende pijnen en eventueel gehoorverlies en stoornissen in het evenwicht;
o zeer zeldzaam zijn ook de tumoren  die op het verloop van de aangezichtszenuw ontstaan; de verlamming treedt dan eerder langzaam op;
o de tekenbeetziekte of ziekte van Lyme (bij 1 op 4 is de verlamming hier aan beide kanten).
In meer dan 90% van de gevallen vindt men geen oorzaak. Men spreekt dan van de verlamming van Bell. De laatste jaren wordt ook het herpes simplex virus met aangezichtsverlamming in verband gebracht. Dit sluimerende virus is vooral gekend voor de koortsblaasjes die het aan de lip veroorzaakt.

Hoe herken ik aangezichtsverlamming?

De aangezichtsverlamming komt meestal als een "dief in de nacht". Bij het wakker worden merk je het pas.
Eventueel was er de voorgaande dag een lichte pijn achter het oor.
De aandoening doet zich vrijwel steeds voor aan één zijde van het gelaat. De verlamming manifesteert zich in een gestoorde mimiek (gelaatsuitdrukking), een mondhoek die gaat hangen en soms ook is het onderste ooglid lichtjes verzakt. Het oog aan de aangetaste zijde sluiten lukt onvolledig en bij pogingen hiertoe ziet men het oogwit verschijnen. Bij een poging om de tong uit te steken wijkt de tong uit. Praten en slikken gaat moeilijker en soms loopt het speeksel uit de mond.
De verlamming van Bell geneest spontaan in meer dan 70% van de gevallen in zes tot acht weken, vooral als het om een onvolledige verlamming gaat. Duurt de verlamming langer, dan is een volledige genezing steeds minder waarschijnlijk. De mate waarin de zenuw aangetast is, is door een elektromyogram (EMG) te evalueren.