Wat is een aarskloof?
Een aarskloof (anuskloof, anale fissuur) is een kloof of een scheurtje in de huidplooien rond de aars of anus. Aarskloven komen praktisch even vaak voor bij mannen en vrouwen, met een piek tussen de 30 en 50 jaar. Ook jonge kinderen kunnen er last van hebben. Bij hen is het zelfs de frequentste anale aandoening. Boven de 70 jaar is de aandoening zeldzaam.Een aarskloof ontstaat meestal door een kwetsuur tijdens de ontlasting. Ongunstige factoren zijn harde stoelgang (obstipatie), darmontsteking, misbruik van laxantia, of langdurig gebruik van corticosteroïden rond de anus.
Vaak wordt een aarskloof verward met aambeien, omwille van de pijn en de bloeding bij de stoelgang.
Wat zijn de symptomen van een aarskloof?
Door het grote aantal zenuwen in de regio van de aars is een aarskloof bijzonder pijnlijk. Typisch is de hevige pijn die tijdens of enkele minuten na de ontlasting optreedt. Nadien gaat dit over in een doffere pijn die zelfs uren kan aanhouden. Nadien blijft de pijn weg tot een volgende ontlasting.Door het scheurtje van de huid kan er ook verlies van enkele druppels bloed optreden. Men ziet dit op het toiletpapier of in het toilet zelf. Bij kinderen is dit trouwens het belangrijkste teken.
Bij kinderen kan dit ook leiden tot verstopping.
Ziekteverloop van een aarskloof
Bij patiënten met een normale anale sfincterdruk zal een fissuur meestal vanzelf weer genezen. Echter bij een verhoogde sfincterdruk is het helingsproces erg slecht. Door de verhoogde druk is de bloedcirculatie sterk verminderd maar ook de stoelgang wordt moeilijker en vooral pijnlijker. Dit kan lijden tot een viscieuze cirkel van; pijn – ophouden van de faeces – obstipatie – sfincterkramp – verminderde bloedcirculatie. Na twee maanden kan men dan spreken van een chronische fissuur. Als de klachten al lang aanslepen mag men weinig hoop stellen op spontane genezing.Wat kan je er zelf aan doen?
In recent opgetreden vormen kan men soms voldoende resultaat bereiken met de volgende 3 handelingen.1. Er moet gezorgd worden dat de stoelgang minder hard is. Dit kan gebeuren door extra vezels aan de voeding toe te voegen. Soms moet men zijn toevlucht nemen tot medicatie die ervoor zorgt dat er meer vocht in de darmen achterblijft. Zo wordt de stoelgang vanzelf malser.
2. Warme zitbaden en voldoende anale hygiëne kunnen de pijn verder verlichten.
3. Zinkzalf of zetpillen met plaatselijk verdovende en wondhelende medicatie.
Wat kan je huisarts doen?
Bij onderzoek zal hij vaststellen dat er een langwerpig huidletsel is opgetreden. Hij kan ook opmerken dat de aars te strak gespannen is.De inspuiting van een plaatselijk verdovend middel heeft maar voor een beperkte tijd effect.
Basisbehandeling is een zalf die verkramping van de sluitspier tegengaat.
Bekendst zijn de zalven op basis van nitroglycerine (Rectogesic®) en die op isosorbidedinitraat. Deze laatste is heel wat goedkoper omdat ze door de apotheker wordt bereid. Die moet om de 3 uur (maximum vijf maal daags) met een vinger of vingerling juist in het begin van het anaal kanaal aangebracht worden. Hierbij is het mogelijk dat er in het begin wat lichte hoofdpijn optreedt. Dit kan men vermijden door het overschot aan zalf weg te vegen.
Recent is hier een zalf op basis van diltiazem bij gekomen, die slechts twee maal daags moet aangebracht, en even effectief is.
Al deze producten zijn maar zeer beperkt houdbaar.
Met deze maatregelen zullen de meeste aarskloven genezen in enkele weken tijd, zeker als ze nog vrij recent zijn opgetreden. Herval van klachten treedt echter vaak op één tot twee jaar na stoppen van de behandeling. Deze klachten beantwoorden ook prompt op dezelfde behandeling.
Wat kan de specialist er aan doen?
Als geen genezing bekomen wordt met conservatieve maatregelen, dan verwijst je huisarts naar de chirurg voor plaatselijke inspuitingen of heelkunde.De meest gebruikte inspuiting is botulinetoxine, een giftige stof die in een aangepaste dosis spieren verlamt. In de juiste dosis ontspant het de spieren. Nadeel hier is de prijs en bij het teveel inspuiten van deze stof kan de patiënt incontinent worden voor stoelgang!
Tot de heelkunde rekenen we de anale dilatatie en de sfincterotomie.
1. De anale dilatatie: dit is het wijder maken van het aarskanaal met een instrument. Deze methode is echter verlaten
2. De sfincterotomie: dit is het maken van een insnede in de aarsspier.
Door de beide methoden wordt de aarskramp verminderd en kan de bovenliggende huid gemakkelijker genezen. Een belangrijk nadeel is dat hier vaak een lichte vorm van anale incontinentie optreedt (ongewild verlies).