Diarree is een frequent probleem
Iedereen heeft wel eens te maken met diarree. In een Engelse studie bleek dat op 1 jaar tijd 1 op de mensen last heeft van diarrree.Heel vaak wordt diarree veroorzaakt door een virale infectie: vooral bij kinderen gaat het meestal om een rotavirusinfectie, bij volwassenen vaak om een norovirusinfectie ("buikgriep"). Vaak gaat dit gepaard met misselijkheid, braken en griepachtig gevoel. Bacteriën en parasieten nemen een minderheid van de gevallen van diarree voor hun rekening.
Diarree kan door dergelijke ziektekiemen slechts veroorzaakt worden omdat ons lichaam nog niet de kans heeft gekregen er weerstand tegen op te bouwen. Dit verklaart ook waarom reizen in "avontuurlijke" omstandigheden zoveel meer kans geeft op diarree: aangezien ons lichaam niet eerder kans heeft gehad kennis te maken met bepaalde ziektekiemen, zal ook de weerstand ertegen niet of onvoldoende opgebouwd zijn.
Diarree kan ook door angst of stress worden uitgelokt: diarree vlak voor een belangrijk examen is een typisch voorbeeld hiervan. Als diarree afwisselt met verstopping of constipatie dan spreekt men van een prikkelbare darm of spastisch colon.
Een andere oorzaak van diarree kan overgevoeligheid voor bepaalde voedselbestanddelen zijn: bij sommigen kan dit lactose of melksuiker zijn, bij anderen kan dit op vruchten zoals appelen of zelfs koemelk bij zuigelingen zijn.
Sommige aandoeningen van de darmen kunnen ook diarree veroorzaken: colitis ulcerosa, de ziekte van Crohn, malabsorptie zoals bij coeliakie, darmkanker…
Diarree ook veroorzaakt worden door medicatie: overmatig gebruik van laxativa en van magnesium kan tot diarree leiden.
Tenslotte kan diarree ook op gang gebracht worden door een verstopping: bij bejaarden kan de stoelgang zodanig indrogen dat er een harde bol ontstaat. Hierop reageert de geprikkelde darm door slijm af te scheiden. Zo ontstaat er een slijmerige ontlasting, terwijl de harde stoelgang op zijn plaats blijft zitten.
Hoe herken ik diarree? Wat verwacht ik bij diarree?
Wat diarree juist inhoudt is niet altijd duidelijk. We spreken van diarree wanneer de stoelgang plat tot lopend is én als men meermaals per dag naar het toilet moet gaan. Voor volwassenen is driemaal per dag een maximum, voor zuigelingen met flesvoeding viermaal per dag en voor zuigelingen met flesvoeding zelfs zesmaal per dag.Diarree komt meestal niet alleen. Als er sprake is van spuitende stoelgang, dan is er geen twijfel mogelijk: dit is diarree. Zoals hoger vermeld speelt de frequentie van de stoelgang een belangrijke rol bij de bepaling van diarree. Vaak zijn er ook andere klachten die ons helpen om de oorzaak van de diarree te achterhalen. Buikkrampen, koorts en braken doen ons denken in de richting van een infectie. In dat geval spreekt men vaak van "gastro-enteritis".
Besmetting gebeurt door voedsel of door contact met een besmet persoon. Bij voedselinfecties is meestal het verband met de voedselinname duidelijk.
Vaak wordt ook ten onrechte voedsel als oorzaak van de diarree aangewezen. Korte tijd na een maaltijd krijgt iemand diarree, waaruit de conclusie getrokken wordt dat het voedsel bedorven was. De meeste darminfecties worden echter gewoon van mens tot mens doorgegeven! De infectie wordt letterlijk doorgegeven: een simpele handdruk kan voldoende zijn.
Bij voedselovergevoeligheid zal telkens weer na inname van bepaalde voedingsstoffen diarree optreden: het wordt snel duidelijk of iemand allergisch reageert op voedsel of niet: als iemand telkens als hij mosselen eet diarree krijgt, dan is de boosdoener snel gevonden. Moeilijker wordt het als iemand problemen heeft met "additieven": de kleur-, smaak- en bewaarstoffen die aan het voedsel worden toegevoegd. Hier kan het lange tijd duren voor men gevonden heeft waar men overgevoelig aan is.
Wanneer de diarree bloederig is, dan kan het probleem ernstiger zijn. Dit moet steeds verder onderzocht worden!
Wat kan ik zelf al doen bij diarree?
Omdat diarree vaak door virussen veroorzaakt wordt, is er meestal geen oorzakelijke therapie voorhanden. Het is belangrijk dat je voldoende blijft drinken om geen uitdrogingsverschijnselen op te lopen. Thee, bouillon, water (niet bruisend). Geen fruitsap! Voor kinderen kan het soms nuttig zijn cola te laten drinken met kleine hoeveelheden. Roer best eerst wat in het glas om het koolzuur te laten ontsnappen. Met de cola wordt er dan vocht en suikers toegediend.Wat het eten betreft is het goed om het vet te beperken: een geroosterde boterham met jam en een tas thee als ontbijt, kip of kalkoen met appelmoes en rijst als warme maaltijd…
Indien je de diarree met deze methode niet onder controle krijgt, dan moet je alsnog je huisarts raadplegen.
Naast het behandelen van diarree, kan je ook maatregelen nemen om de diarree niet verder te geven. Het is van het grootste belang dat je zorgvuldig de handen met zeep wast en goed afdroogt na het toiletbezoek. Was ook je handen als je eten gaat bereiden!
Wanneer moet ik mijn huisarts raadplegen?
Hoewel diarree vaak een nogal onschuldig symptoom is, kan het gebeuren dat je een arts moet raadplegen. Dit is zeker zo als als er uitdrogingsverschijnselen optreden of als de diarree langer dan een week aanhoudt. Het vochtverlies kan een groot probleem worden bij kleine kinderen en bejaarden: belangrijk vochtverlies kan hier leiden tot uitdrogingsverschijnselen. De kans hierop is nog groter wanneer de patiënt ook braakt. Waterige ontlasting mag bij kleine kinderen hoogstens 12 uur aanhouden; voor bejaarden is de limiet 24 uur. Als er dan geen beterschap optreedt, is tussenkomst van een arts noodzakelijk. Ook kinderen die alsmaar huilen of niet meer willen drinken moeten door een arts gezien worden.Onrustwekkende tekenen van dehydratie (uitdroging) zijn:
- droge mond en tong
- wenen zonder tranen
- ogen diep in de oogkassen verzonken, holle fontanellen bij een baby
- donkere urine, tot zelfs stopzetten van plassen
- prikkelbaar ofwel abnormaal kalm of apathisch
Aanhoudende buikpijn in plaats van krampen is ook een alarmteken die een consult bij de arts wettigen. Dit is ook zo als je naast de diarree ook aanhoudend braakt en zeker als je neiging zou gaan vertonen tot flauwvallen of suf voelen of als je een dag lang niet meer geplast hebt.
Indien de diarree langer dan 2 weken aanhoudt, is het nodig dat je arts je nogmaals onderzoekt.
Wat kan de huisarts doen?
Bij tekenen van uitdroging schrijft de arts "ORO" voor (Orale Rehydratie-Oplossing).Kleine kinderen drinken van deze speciale zoutoplossing 50 - 75ml/kg lichaamsgewicht over een periode van 4 tot 6 uur. Voor een kind van 10 kg bv is dit een halve tot driekwart liter. Vaak is dit tijdrovend, want soms moet de oplossing lepel per lepel gegeven worden. ORO mag niet met melk noch andere drank gemengd worden.Ook mag men geen suiker toevoegen.
Bij borstvoeding kan deze ongewijzigd verder gezet worden; ORO tussendoor aanbieden.
Bij flesvoeding de zuigflessen in normale concentratie naargelang de eetlust aanbieden na 6 tot 8 uur, en bij oudere kinderen normale voeding.
Om herval van uitdroging te voorkomen, geef je kindje na elke vloeibare stoelgang die nog volgt ongeveer 10ml/kg lichaamsgewicht ORO.
Bij weigeren van de ORO is het aangewezen om je arts te roepen een zestal uren na het starten ervan.
Andere medicatie is zelden nuttig.
Extra zink kan eventueel de duur van de diarree verkorten. Bij diarree van virale oorsprong kunnen bepaalde probiotica soms ook werkzaam zijn.
Soms zal hij ook overgaan tot een stoelgangsonderzoek met de bedoeling ziektekiemen aan te tonen.
Wanneer bacteriën de oorzaak zijn van de diarree, en dat is in ons land zelden het geval, dan kunnen antibiotica uitkomst brengen. Maar ook hier zijn antibiotica meestal overbodig en geneest de darminfectie vanzelf!
Bij ouderen geldt ook om alles in het werk te stellen om uitdroging tegen te gaan. Terzelfdertijd mag men lichtverteerbaar voedsel gebruiken.
Ziekenhuisopname
Bij uitdrogingsverschijnselen kan een infuus met een zoutoplossing (fysiologisch serum) wonderen verrichten.Kinderen die braken gaan na verloop van tijd hun energie halen uit het lichaamsvet. Door die afbraak verschijnen er dan afbraakstoffen in het lichaam die de braakneiging alleen maar versterken. Door een suikeroplossing in het infuus toe te voegen kan men vaak dit braken stoppen: het lichaam kan voor zijn energievoorziening de suiker gebruiken en breekt het vet niet langer meer af. Het braken verdwijnt daardoor vanzelf.
Voorkom ziekenhuisopname: in vergelijking met infuusbehandeling is behandeling door drinken van ORO veiliger en bijna steeds even doeltreffend!!!
Meer informatie:
DiarreeProbiotica (video Gezondheidsnet)
Acute diarree door antibiotica is meestal goedaardig, maar in sommige gevallen toch bedreigend; zie Clostridium difficile-diarree