Wat is psoriasis?
Psoriasis of schubziekte is de frequentste chronische huidziekte van de westerse mens: hij tast ongeveer 3% van de bevolking aan, mannen in gelijke mate als vrouwen. Vaak worden de huidafwijkingen voor het eerst zichtbaar omstreeks de puberteit, maar eigenlijk kan psoriasis op elke leeftijd beginnen.Psoriasis wordt in zijn verschillende varianten gekenmerkt door roodheid en schilfering tegelijkertijd. Men ziet scherp omschreven rode plekken of vlekken met enigszins parelmoerachtige schilfers. De dikkere schilfers geven een soort schubbenachtig effect. Bij 8 op de 10 patiënten is er ook een vorm van aantasting van de nagels te zien.
Psoriasis ziet er een beetje eng uit en dat is de reden waarom veel mensen denken dat het besmettelijk is. Dat is pure onzin. Het is een totaal ongevaarlijke ziekte. Maar men kan zich goed voorstellen dat psoriasispatiënten hun probleem liefst letterlijk bedekken. Huidproblemen worden over het algemeen als uiterst belastend ervaren. Er is dan ook bijna geen groep van aandoeningen waarvoor zoveel patiëntenverenigingen bestaan.
Wat is de oorzaak van psoriasis?
Onze huid vernieuwt voortdurend en oude huidcellen worden vervangen door nieuwe. De opperhuid bestaat uit hele kleine huidcellen die langzaam afsterven en afschilferen. Dit is normaal gesproken een proces waar niemand iets van merkt. Maar bij psoriasis is dit vervangingsproces verstoord en gaat het abnormaal snel. Zo ontstaan teveel huidcellen en deze krijgen niet de kans om volledig uit te groeien. De huid gaat daardoor zichtbaar afschilferen. In de psoriasis-huid is er sprake van ontsteking; de huid is namelijk dik en rood. Er bestaan aanwijzingen dat de ontstekingsprocessen bij psoriasis mede verantwoordelijk zijn voor het ontstaan en in stand houden van de huidafwijkingen.De onderliggende oorzaken kent men dat niet. Erfelijke factoren spelen wel een belangrijke rol.
Er is 10% kans dat een kind psoriasis krijgt indien een ouder psoriasis heeft; 50% kans, indien beide ouders psoriasis hebben
Wat kun je er zelf aan doen?
Weinig, maar vooral niet wanhopen want er zijn tijden dat de aandoening veel minder is, dat het spontaan beter gaat.Over het algemeen is de zomer een goede en een slechte tijd. Slecht als je psoriasisplekken 'moet' ontbloten, goed omdat juist zon en zee een positieve invloed hebben. Emotionele stress lijkt bij de meeste patiënten een rol te spelen. Misschien is een bijkomende reden waarom een vakantie aan zee een gunstige invloed heeft op de huidziekte.
Ga in ieder geval voorzichtig om met je huid. Bij gevoelige personen kan iedere beschadiging leiden tot nieuwe psoriasisvlekken, een reactie die bekend staat als het Köbner-fenomeen.
Verder is soepel houden van je huid van essentieel belang. De letsels hebben de neiging snel uit te drogen, te gaan jeuken, en open te barsten. Dit kan je grotendeels voorkomen met vochtinbrengende crèmes of zalven.
Wanneer moet je naar de dokter?
Daar komt men meestal 'vanzelf' bij terecht. Bij aanhoudende roodheid en/of schilfering wordt eerst de huisarts bezocht. Die zal lang niet altijd doorverwijzen naar de dermatoloog, want een huisarts kan psoriasis doorgaans goed behandelen. Volledig genezen kan echter niemand.De uitwendige toepassing van een soort vitamine D (zoals Daivonex®) is
de nieuwste ontwikkeling en zeer efficiënt. Het is enkel werkzaam in
een zeer vette draagstof. Het geeft bij 60 tot 90% aanzienlijke
verbetering.
Voor de behaarde hoofdhuid is een variante hiervan op de markt gebracht: Xamiol®. Schudden voor gebruik!!! In een aanvalsdosis wordt het gedurende twee weken elke avond ingewreven. Maak hiervoor een scheiding in het haar en breng niet teveel product aan. Het heeft minimum 5 tot 6 uur contacttijd nodig om effectief te zijn. Het kan dus ' s morgens uitgewassen worden. Dit kan enkel met de "droog shampoo" methode, waarbij je de shampoo onverdund op het droog haar aangebengt en even laat intrekken, voor het het uitwast. Daarna kan Xamiol® afgebouwd worden: om de andere avond gedurende twee weken.
In overleg met de arts kunnen, vanwege het soms zeer droge en schilferende karakter van de symptomen, middelen gebruikt worden die de huid zo goed mogelijk soepel houden. Dat kunnen best vrij vettende middelen zijn.
Naast de veelgebruikte corticosteroïden (men gebruikt hiervan de sterker werkende zalven) worden ook soms teerpreparaten toegepast. Deze laatste worden minder gebruikt omdat ze vuile vlekken maken.
Bijvoorbeeld teer lokaal toegepast in combinatie met lichttherapie UV-B), of een speciale pil samen met lichttherapie (PUVA).
Het behandelen van psoriasis met licht uit een UVB-lamp kan thuis net zo effectief en veilig als in het ziekenhuis. Bovendien is thuisbehandeling niet duurder en vinden de meeste patiënten het praktischer en prettiger. In Nederland heeft deze thuisbehandeling zijn weg al gevonden.
Het gevaar van PUVA ligt in de UV-stralen, die de huid sterk verouderen en die verhoogde risico geven op huidkanker.
Wanneer de ernst van de huidafwijkingen zo groot is dat zalven en licht geen uitkomst meer brengen, staan medicijnen ter beschikking die men als tablet moet slikken. Tegenover de eenvoud van de behandeling staat een grotere kans op -soms ernstige- bijwerkingen.
De laatste jaren is het duidelijk geworden dat de onderliggende ontsteking een belangrijke rol speelt in het ontstaan van psoriasis. Hierdoor zijn er nieuwe aanknopingspunten gevonden voor specifieke geneesmiddelen die gericht zijn op deze afweerprocessen. Deze zogenaamde 'biologicals' zijn gemodificeerde lichaamseigen eiwitten (waaronder antilichamen, cytokines en fusie-eiwitten) die ontwikkeld zijn om aan te grijpen op specifieke stappen in het verstoorde afweerproces bij psoriasis. Het doelweefsel is hierbij een speciale groep witte bloedcellen, de zogenaamde T-lymfecellen. Er zijn aanwijzingen dat deze T-cellen een voorname rol spelen bij psoriasis.
Er is enkel tussenkomst voor deze zeer dure preparaten als alle andere behandelingen falen.
Psoriasis (Test Gezondheid)
Zelfhulpgroepen:
Psoriasis Liga Vlaanderen (Pso)
Psoriasis Vereniging Nederland (PVN)
Psoriasis.nl (Firma Leo)
Voor de behaarde hoofdhuid is een variante hiervan op de markt gebracht: Xamiol®. Schudden voor gebruik!!! In een aanvalsdosis wordt het gedurende twee weken elke avond ingewreven. Maak hiervoor een scheiding in het haar en breng niet teveel product aan. Het heeft minimum 5 tot 6 uur contacttijd nodig om effectief te zijn. Het kan dus ' s morgens uitgewassen worden. Dit kan enkel met de "droog shampoo" methode, waarbij je de shampoo onverdund op het droog haar aangebengt en even laat intrekken, voor het het uitwast. Daarna kan Xamiol® afgebouwd worden: om de andere avond gedurende twee weken.
In overleg met de arts kunnen, vanwege het soms zeer droge en schilferende karakter van de symptomen, middelen gebruikt worden die de huid zo goed mogelijk soepel houden. Dat kunnen best vrij vettende middelen zijn.
Naast de veelgebruikte corticosteroïden (men gebruikt hiervan de sterker werkende zalven) worden ook soms teerpreparaten toegepast. Deze laatste worden minder gebruikt omdat ze vuile vlekken maken.
Wanneer naar de dermatoloog?
Bij onvoldoende effect of bij zeer uitgebreide letsels kan men meer agressieve methoden inzetten.Bijvoorbeeld teer lokaal toegepast in combinatie met lichttherapie UV-B), of een speciale pil samen met lichttherapie (PUVA).
Het behandelen van psoriasis met licht uit een UVB-lamp kan thuis net zo effectief en veilig als in het ziekenhuis. Bovendien is thuisbehandeling niet duurder en vinden de meeste patiënten het praktischer en prettiger. In Nederland heeft deze thuisbehandeling zijn weg al gevonden.
Het gevaar van PUVA ligt in de UV-stralen, die de huid sterk verouderen en die verhoogde risico geven op huidkanker.
Wanneer de ernst van de huidafwijkingen zo groot is dat zalven en licht geen uitkomst meer brengen, staan medicijnen ter beschikking die men als tablet moet slikken. Tegenover de eenvoud van de behandeling staat een grotere kans op -soms ernstige- bijwerkingen.
De laatste jaren is het duidelijk geworden dat de onderliggende ontsteking een belangrijke rol speelt in het ontstaan van psoriasis. Hierdoor zijn er nieuwe aanknopingspunten gevonden voor specifieke geneesmiddelen die gericht zijn op deze afweerprocessen. Deze zogenaamde 'biologicals' zijn gemodificeerde lichaamseigen eiwitten (waaronder antilichamen, cytokines en fusie-eiwitten) die ontwikkeld zijn om aan te grijpen op specifieke stappen in het verstoorde afweerproces bij psoriasis. Het doelweefsel is hierbij een speciale groep witte bloedcellen, de zogenaamde T-lymfecellen. Er zijn aanwijzingen dat deze T-cellen een voorname rol spelen bij psoriasis.
Er is enkel tussenkomst voor deze zeer dure preparaten als alle andere behandelingen falen.
Meer info
Psoriasis (Wikipedia)Psoriasis (Test Gezondheid)
Zelfhulpgroepen:
Psoriasis Liga Vlaanderen (Pso)
Psoriasis Vereniging Nederland (PVN)
Psoriasis.nl (Firma Leo)