De goede houding
Dat er tegenwoordig nauwelijks nog over een 'goede houding' wordt gesproken, heeft voor- en nadelen. Vroeger stonden ouders en onderwijzers erop, dat kinderen de stokstijve houding nastreefden ('borst naar voren, buik in') die op het excercitieterrein nog wel op prijs wordt gesteld.Tegenwoordig weten we dat zo'n houding tegennatuurlijk is. De wervelkolom van de mens is nu eenmaal niet recht en kan ook onmogelijk recht gemaakt worden, hoe we ons ook inspannen. Sterker: 'in de houding staan' kan hals- en rugzenuwen in de knel doen komen.
Moderne theorieën over een goede houding gaan uit van een zekere balans. Het hoofd dient rechtop te worden gehouden maar mag niet achterover buigen; de schouders horen net voldoende naar achteren te worden getrokken om vrijuit te kunnen ademen. Bij een juiste houding zou een schietlood, vastgemaakt naast het oor, moeten uitkomen juist voor de enkel vooropgesteld dat de proefpersoon steunt op bal en hak van de voet.
Gewoon is goed genoeg: probeer altijd een rechte, fiere houding aan te nemen, of je nu zit, staat of stapt.
Moet je lang rechtstaan, zet dan afwisselend je linker- en rechtervoet op een verhoogje. Zo vermijd je dat je voortdurend dezelfde houding aanneemt. En we zijn gebouwd om in beweging te blijven!
Hoe ontstaat rugpijn?
De wervels kunnen ten opzichte van elkaar bewegen, waarbij het kraakbeen de klappen opvangt. Natuurlijk bewegen de rugwervels niet vanzelf. Dat doen je rugspieren. Je gebruikt ze bij het bukken en het lopen. Maar ook als je zit. De spieren in je rug werken de hele dag. De rugwervels, de schijfjes kraakbeen en de rugspieren zijn nauwkeurig op elkaar afgestemd. Dat merk je als je teveel van je rug vraagt. Als je ineens erg zware dingen gaat tillen, op verkeerde wijze tilt of lang in een houding zit. Of als je een plotselinge beweging maakt. Je rug wordt te zwaar belast. De dag erna is hij dan stijf en elke beweging doet pijn. De oorzaak van de lagerugpijn zit vermoedelijk in het complexe systeem van spieren, pezen en botten in de rug. Deze pijn betekent echter niet dat er een ziekte is of schade ontstaat. Het komt vaak voor en gaat meestal vanzelf over. De precieze oorzaak is echter niet aan te geven en er is ook geen speciale behandeling voor. Wel kan zoveel mogelijk in beweging blijven het herstel bespoedigen.Hierbij dient vermeld dat de oorzaak van rugpijn bij veel patiënten zonder objectiveerbare lichamelijke problemen, volgens heel wat onderzoekers louter psychologisch is. Zo wordt rugpijn vaak gelinkt aan ontevredenheid op het werk. Mensen met een positieve houding hebben minder kans op rugproblemen.
Ruim 80% van de westerse bevolking heeft van tijd tot tijd last van rugpijn. Rugpijn is zo algemeen, dat veel mensen ze als onvermijdelijk beschouwen, zeker bij het ouder worden. Artsen ontkennen dat. Hoewel ouderdom en aangeboren gebreken verantwoordelijk zijn voor sommige soorten rugpijn, is het ongemak meestal een gevolg van zwakke spieren door een zittend leven, en van ongewone inspanningen.
Wat kan er verder gebeuren?
Er zijn aanwijzingen dat een grote lichaamslengte, zware rugbelasting en bepaalde activiteiten zoals langdurig autorijden (uitgezakte houding!) risicofactoren zijn voor het optreden van een complicatie. Hierbij treedt een afwijking op ter hoogte van de tussenwervelschijf ("hernia"), waardoor deze op een rugzenuw gaat drukken. Je krijgt een vreemd tintelend gevoel in je been of voet. Men spreekt in dat geval van ischias of sciatica.Wat kan ik zelf doen bij lage rugpijn ?
Als je rug alleen maar 'oververmoeid' is, is er genoeg aan te doen. Een warme douche of een zalf tegen spierpijn is een ware verademing. Door in beweging te blijven herstellen de spieren zich sneller.Indien u een ruglijder bent, dan kan u uw voorzorgen nemen om niet telkens opnieuw geveld te worden door een episode van rugpijn. Zoek eerst en vooral een houding die geen pijn doet, til je geen hernia, en schenk ook aandacht aan goed schoeisel (geen hakken hoger dan 4 cm). In beweging blijven is goed, tenzij de minste beweging aanhoudend ernstige pijn veroorzaakt. Lopen en veel wisselen van houding is aan te bevelen.
Als je vaak rugpijn hebt, biedt een speciaal ontworpen rugsteun, zoals bijvoorbeeld Backfriend® vaak verlichting.
Enkel als het anders niet kan, korte perioden bedrust in ontspannen houding (met kussen onder de knieën). Voeger dacht men dat rust een deel was van de behandeling. Men heeft echter ondervonden dat deze rust eerder een negatieve invloed heeft op de genezing. Zodra het wat beter gaat, moet men opnieuw bewegen!
Doe zo snel mogelijk iets aan de conditie van uw rug. Oefeningen en bewegingen maken de spieren soepel en sterk, waardoor u minder kwetsbaar bent. Zwemmen is prima, maar schoolslag is de minst goede zwemstijl voor de rug. Sporten waarbij je moet springen, zijn af te raden als je al rugklachten hebt.
Zorg dat ook uw rug goed kan uitrusten tijdens het slapen. Een goed bed is dan ook een eerste vereiste. Slaap niet te zacht maar ook niet te hard. Als uw bed nogal doorzakt kan een geperforeerde plank onder het matras voorlopig de noodzakelijke verbetering geven. Slaap niet op uw buik. Lig niet op uw zij met gestrekte benen, maar trek beide knieën op. Buig niet met gestrekte benen om uw veters te knopen, maar zet uw voet op een bankje...
Link naar overzicht waaruit blijkt waarom jouw inbreng zo verdomd belangrijk is.
Jong geleerd
Uit een Brits onderzoek uit 2012 blijkt dat 34% van de 16- tot 24-jarigen te maken heeft met rugpijn, in vergelijking met 38% van de 65-plussers. Het stijgend aantal jongeren met rugpijn is de hoge prijs is de tol die betaald wordt voor de vele uren die ze voor hun televisie of laptop doorbrengen. Een zittende levensstijl, gebrek aan lichaamsbeweging en een slechte lichaamshouding leiden onvermijdelijk tot rugproblemen.Vooral tijdens de groei is een extra stimulans van de ouders om te bewegen en een correcte houding aan te nemen meer dan nodig!
Zittend werk?
Dit "jeugdprobleem" kent vaak een vervolg op het werk.Zorg voor een aangepaste stoel en werktafel, en zet je computerscherm op de juiste hoogte.
Een bureuastoel moet goede rugsteun leveren. Aanpassen kan goedkoop met bv een lumbale ruggensteun om over de rugleuning te trekken en kussens om het hellingsvlak van de zit aan te passen.
Zorg dat je voeten bij het zitten gesteund zijn, evt met behulp van een voetenbankje.
En bovenal, neemt regelmatig een korte "bewegingspauze".
Wat kan je huisarts doen?
Je arts zal in de eerste plaats nagaan of het om gewone lage rugpijn gaat, of een ernstiger vorm van rugpijn.Hij zal je ook een kuur met pijntabletten geven. In geval van paracetamol neem je 3 tot 6x daags 500mg, ofwel 3x daags 1 gram. Bouw je medicatie na een week af. Meestal neemt lagerugpijn immers binnen een tot twee weken sterk af. In de meerderheid van de gevallen is de pijn na een tot twee maanden grotendeels weg.
Ook als de pijn doortrekt naar uw been of voet en er sprake is van een discushernia, zijn dezelfde maatregelen vaak voldoende. De dokter zal je eerst nauwkeurig onderzoeken om na te gaan of er geen speciale rugfoto (magnetische resonantie, MRI) moet genomen worden.
Als de rugpijn verbonden is met je werksituatie, neemt hij (of jijzelf) contact op met de bedrijfsarts.
Als na 1 week behandeling de pijn nog steeds zeer hevig is, of als na 3 weken behandeling de klachten niet minder worden of zelfs toenemen, is controle bij je arts aangewezen. Hij zal je nogmaals onderzoeken en dan overwegen om een kinesist in te schakelen. Controle is ook aangewezen als je na 6 weken niet opnieuw op je voegere niveau functioneert of als de gewenste vooruitgang op zich laat wachten.
Wie in de privésector of bij een gemeente of provincie werkt en al minstens 4 weken en maximaal 3 maanden arbeidsongeschikt is, komt ook in aanmerking om het programma voor lage rugpijn van het Fedris te volgen. Via dit programma kan men kosteloos tot 36 sessies volgen bij een erkend revalidatiecentrum (gratis kinesitherapie, ergotherapie, fysiotherapie...). Voor het Mechelse is het dichtst bijgelegen erkende centrum:
Dienst Fysische Geneeskunde Imeldaziekenhuis
2820 Bonheiden
015 50 50 11.
2820 Bonheiden
015 50 50 11.
Is een rugfoto nodig?
Een röntgenfoto bij ongecompliceerde rugpijn (leeftijd 20-55 jaar, geen uitstraling beneden de knie, patiënt in goede conditie) is niet zinvol. Al te vaak worden er geen afwijkingen gevonden. Er is namelijk in het algemeen geen verband tussen de sporen van slijtage, die bij veroudering bij iedereen te zien zijn, en de aanwezigheid van lagerugpijn. Anders geformuleerd: bij veel mensen zonder rugklachten vinden we toch afwijkingen op de foto's, terwijl bij patiënten met rugpijn en er vaak weinig of geen afwijkingen te zien zijn! Aanvullend onderzoek is enkel noodzakelijk bij verdenking op een andere aandoening dan discushernia of wanneer men een operatie van de rug plant.Indien na 6 à 8 weken de pijn blijft bestaan, dan kan een röntgenfoto soms toch nuttig zijn. CT-scan is dan het eerstaangewezen onderzoek. Indien de uitslag van dit onderoek niet overeenkomt met wat men bij lichamelijk onderzoek vindt, kan men tot NMR besluiten.
Wanneer een wervelindeuking wordt vastgesteld, zal men de nodige onderzoeken verrichten om de sterkte van het bot te meten. Er kan dan aangepaste medicatie gegeven worden die het botverlies tegengaat.
Een bloedonderzoek kan nodig zijn bij klachten die op ontsteking wijzen.
Chronische lage rugpijn.
In cursussen, die doorgaan in sommige ziekenhuizen of bij sommige kinesisten, leert je bij aanslepende rugpijn fout ruggebruik af en correct ruggebruik aan ("rugschool"). De klachtenduur wordt er niet door beïnvloed maar het kan je helpen met rugpijn om te gaan.Bij chronische lage rugpijn (langer dan 3 maand) bestaat een behandeling uit oefentherapie, uitgaande van een gedragsgeoriënteerde benadering. Je oefent volgens een vast oefenschema met stapsgewijze toename in belasting. Ook thuis.
Yoga en acupunctuur zijn hier ook een goede hulmiddelen.
Meer informatie:
Op internet vinden we een hoop informatie over alle mogelijke vormen van rugklachten.Een goed vertrekpunt zijn de patiëntenfolders over rugpijn van het NHG:
- Gewone lagerugpijn
- Tips bij lagerugpijn
- Hernia van de rug
- Osteoporose
De socialistische mutualiteiten informeren je ook uitvoerig op Rugweb. Je leest er over anatomie, soorten rugpijn en pijnverlichting maar evengoed over sporten met rugpijn en operaties.
Verder:
Dagelijkse oefeningen voor ruglijders (en meer aangepaste oefeningen) (gezondheid.be)
Wervelkolominjecties / inspuitingen (video Gezondheidsnet)
Rugoperatie is zelden nodig (maguza.be)
Noteer dat Test-Aankoop ook een interessante gids uitbracht "Rugpijn en reuma".