Wat is glutenovergevoeligheid?
Coeliakie is een darmstoornis die optreedt tengevolge van de inname van gluten. Gluten is een eiwitbestanddeel dat voorkomt in bepaalde graansoorten, namelijk tarwe, rogge, gerst, durum, faro, kamut, mout, seitan, spelt en triticale (een kruising van tarwe en rogge). Haver wordt meestal verdragen, tenzij het gecontamineerd is door andere graansoorten.Als een coeliakiepatiënt iets eet of drinkt dat met één of meer van deze graansoorten bevat, wordt het slijmvlies van de dunne darm beschadigd. Dit leidt tot diarree, waardoor niet alle benodigde voedingsstoffen door het lichaam kunnen worden opgenomen.
Coeliakie kan bij mensen van alle leeftijden worden ontdekt, maar er zijn wel twee pieken te onderscheiden.
De eerste piek valt tussen het zesde en tiende jaar, de tweede tussen de twintig en de veertig jaar. Mogelijk heeft deze tweede groep al van jongs af aan coeliakie, maar komen de klachten pas later duidelijk naar voren.
Vrouwen hebben anderhalf à twee keer zoveel kans op coeliakie als mannen. Erfelijkheid speelt bij coeliakie een rol, maar in welke mate is nog niet bekend.
Wetenswaard is dat uit een grote internationale studie blijkt dat drie genen die tegenwoordig geassocieerd zijn met coeliakie, de mensheid van oudsher bescherming hebben geboden tegen bepaalde bacteriële infecties. Zij boden dus vroeger meer kans op overleving...
Wat zijn de symptomen van coeliakie?
Bij zowel volwassenen als kinderen kan het ziektebeeld enorm verschillen van patiënt tot patiënt, naargelang de lengte van het dunne darmsegment dat door de gluten is aangetast.Patiënten met een uitgebreide aantasting zullen het ziektebeeld van een klassieke malabsorptie vertonen. Door de verminderde opname van voedingsstoffen, ontwikkelen deze patiënten diarree, verteringsstoornissen, buiklast, tekort aan vitaminen en mineralen, bloedarmoede, gewichtsverlies, algemene vermoeidheid, groeiachterstand bij kinderen, enz.
Indien er een beperkt buiksegment is aangetast, kan het ziektebeeld atypisch zijn en zich presenteren onder b.v. de vorm van een onverklaarde bloedarmoede of door een verminderde bloedstolling of gewrichtslast of puberteitsvertraging, onvruchtbaarheid (infertiliteit) of herhaalde miskramen.
Wat kan ik eraan doen?
Mensen met coeliakie die zich houden aan een glutenvrij dieet, worden na verloop van tijd klachtenvrij. Dankzij dit dieet herstelt het dunnedarmslijmvlies zich, en na enkele maanden of jaren neemt de dunne darm weer alle voedingsstoffen op die het lichaam nodig heeft.Je zal dus levenslang een evenwichtig en gevarieerd glutenvrij dieet moeten volgen, overeenkomstig de aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek. Pluis dus steeds het etiket uit van de voedingsmiddelen die je koopt!
De volgende voedingsmiddelen horen niet thuis in een glutenvrij dieet:
aardappelbloem, maïs, rijst, boekwijt, gierst, sorghum, teff, ragi, sojameel, kikkererwtenmeel, kastanjemeel, guarpitmeel, tapioca, quinoa, johannesbroodpitmeel, agar-agar, xanthaangom, arrowroot, gelatine, kiwicha en amaranth
Tip: bak zelf je brood
Koop hiervoor in de dieetwinkel een zak van 2,5kg "Mix voor energiebrood" (Econutrition). Het is 100% vrij van gluten en lactose.
Je huisarts zal ook nagaan of er geen bijkomend probleem is van melkovergevoeligheid (lactose-intolerantie).
In een fase van slechte vertering is een multivitamine- en mineralensupplement aan te raden.
Vlaamse Coeliakievereniging (vcv.coeliakie.be)
- alle soorten "gewoon" brood; ook beschuiten en crackers;
- alle soorten "gewoon" gebak: taarten, wafels, pannenkoeken, koekjes,…;
- alle "gewone" deegwaren: macaroni, spaghetti, vermicelli, tagliatelle,…;
- paneermeel (kroketten, schnitzel, gepaneerd kippenlapje,…);
- één van de hoger vermelde bloem- of zetmeelsoorten om een soep of saus te binden;
- alle industrieel bereide gerechten waarvan u niet met zekerheid weet of alle gebruikte ingrediënten wel glutenvrij zijn (soepen, sauzen, visbereidingen, vleesbereidingen zoals worst en paté, roomijs en andere nagerechten);
- alle gemoute dranken en granenkoffie.
aardappelbloem, maïs, rijst, boekwijt, gierst, sorghum, teff, ragi, sojameel, kikkererwtenmeel, kastanjemeel, guarpitmeel, tapioca, quinoa, johannesbroodpitmeel, agar-agar, xanthaangom, arrowroot, gelatine, kiwicha en amaranth
Tip: bak zelf je brood
Koop hiervoor in de dieetwinkel een zak van 2,5kg "Mix voor energiebrood" (Econutrition). Het is 100% vrij van gluten en lactose.
Wat kan mijn huisarts eraan doen?
De klachten kunnen vermoedens opwekken van glutenovergevoeligheid. De diagnose stelt zich aan de hand van een bloedonderzoek. Je huisarts kan je eventueel doorsturen naar de internist voor een biopsie van de dunne darm. Een biopsie wordt verkregen door via de mond een buisje in te brengen tot in de dunne darm. Via de sonde worden kleine stukjes van de dunne darmwand weggenomen en onderzocht. Als darmvlokken ontbreken of ernstig beschadigd zijn, is de diagnose van coeliakie zeker.Je huisarts zal ook nagaan of er geen bijkomend probleem is van melkovergevoeligheid (lactose-intolerantie).
In een fase van slechte vertering is een multivitamine- en mineralensupplement aan te raden.
Meer informatie omtrent coeliakie
Gluten: vriend of vijand?Vlaamse Coeliakievereniging (vcv.coeliakie.be)