Het probleem bij verzwakking van de bekkenbodem
Ongecontroleerd urineverlies (incontinentie) komt voor op elke leeftijd, zowel bij mannen als bij vrouwen. Zo'n 20% van de bevolking heeft er ooit wel eens mee te maken, maar bij 5% (dat zijn 500.000 mensen in België!) vormt ongewild urineverlies een ernstige handicap.Veel mensen durven er met niemand over praten. Wat heel jammer is, want met de hulpmiddelen en therapieën die vandaag ter beschikking staan, kunnen negen op tien gevallen van urineverlies sterk verbeterd worden. De helft is zelfs volledig te genezen. Naargelang de aard van het urineverlies en de manier waarop dit optreedt, maakt men een onderscheid tussen verschillende types van urine-incontinentie. In de meeste gevallen is de incontinentie niet door ziekte veroorzaakt, maar wel door verzwakking van de sluitspier van de blaas, die verweven ligt in de bekkenbodemspieren. Ze zijn niet voldoende ontwikkeld, of ze zijn verslapt door een bevalling, of beschadigd door een ingreep en dus kunnen ze de urine niet goed ophouden. Men spreekt in dat geval van stress-incontinentie of inspanningsincontinentie. Stress betekent hier dus inspanning en heeft niets met zenuwachtigheid te maken. Het urineverlies treedt op bij hoesten, niezen, lachen... Wanneer de druk in de buikholte verhoogt, dan wordt een beetje urine uit de blaas geperst.
Een verzwakte bekkenbodem komt vooral voor na meerdere of zware bevallingen, in de menopauze door de hormonale veranderingen en na een operatie in de onderbuik.
Wat kan je arts doen?
Vraag vooraleer je zelf stappen onderneemt raad aan je arts. Er zijn een vijftal soorten van incontinentie (en mengvormen), met elk hun eigen beleid. Incontinentie door een prikkelbare blaas bijvoorbeeld (aandrangincontinentie) komt ook zeer vaak voor en vergt een andere aanpak.Vaak kan de dokter uit het klachtenpatroon al afleiden om welk type van urine-incontinentie het gaat. Is dat niet het geval, dan zal hij bijkomende onderzoeken doen, waaronder een urine-onderzoek en een lichamelijk onderzoek. Geeft ook dat geen duidelijkheid, dan kan worden doorverwezen naar een uroloog voor een gespecialiseerd technisch onderzoek waarbij het plasmechanisme objectief wordt onderzocht.
Sommige geneesmiddelen werken ongewild urineverlies juist in de hand. Overleg hierover ook met je arts.
Vooraleer een behandeling te starten, zal je arts je wijzen op het juiste evenwicht tussen drinken, plassen en een normale plasfrequentie. Buitensporig veel drinken of geen tijd nemen om naar het toilet te gaan kunnen immers oorzaak zijn van ongewild urineverlies. Normaal drinken we 1,5 liter vocht per dag en gaan we overdag om de twee tot vier uur plassen.
Zwaarlijvigheid of verstopping bevorderen urine-incontinentie. Daarom moeten deze factoren - indien aanwezig - altijd mee behandeld worden.
Wanneer de oorzaak van het urineverlies ligt in een verzwakte bekkenbodem, dan is de kans groot dat het probleem verdwijnt met regelmatige bekkenbodemspieroefeningen. Je dokter kan je daarvoor doorverwijzen naar een kinesitherapeut die je een reeks van deze oefeningen aanleert.
Train je bekkenbodem: goed voor incontinentie en goed voor de seks
Ook als je hiervoor bij de kinesist gaat, is het de bedoeling dat je thuis dagelijks oefent.Maar je kan misschien ook zonder begeleiding leren hoe je je bekkenbodemspieren moet aanspannen en ontspannen.
Kom in beweging en verander je levensstijl
Als je te zwaar bent, wordt er extra druk uitgeoefend op de blaas. Door meer lichaamsbeweging en minder kalorierijke voeding kan je dan overgewicht kwijtraken.
Je levensstijl heeft verder meer invloed dan je denkt. Zo activeert de overconsumptie van dranken zoals thee en koffie je blaas en bevordert ze de episodes van drangincontinentie. Water drinken hoef je niet te laten: een slechte hydratatie kan het incontinentieprobleem zelfs verergeren en onder meer urineweginfecties in de hand werken.
Ook constipatie bevordert urineverlies. Eet daarom evenwichtig, met veel vezels.
Roken - en de chronische hoest die er vaak mee gepaard gaat - kan eveneens urineverlies veroorzaken of doen toenemen.
Toilet
Probeer tijdens het plassen eens enkele seconden je urine op te houden. Zo span je je bekkenbodemspieren op. Als je voortplast, ontspan je de spieren weer. Als dat lukt, kan je je bekkenbodemspieren ook opspannen en ontspannen als je niet plast. Let erop dat je geen andere spieren zoals je buik- of bilspieren mee opspant.
Stoel
Zoals verder nog aangegeven, zijn er verschillende eenvoudige oefeningen mogelijk.
Ga bijvoorbeeld op een harde stoel zitten, je voeten plat op de grond en je benen zo wijd mogelijk. Hou je rug recht. Probeer te knijpen met de spieren tussen je benen. Je voelt dan dat je bekkenbodem omhoog komt, dus los van de stoel. Zorg wel dat je je billen niet samenknijpt en ook je buik niet intrekt. Blijf ook goed doorademen bij al je oefeningen, ook bij dagelijkse bewegingen zoals bukken, buigen en tillen. Hou je adem niet in, zet de adem niet vast, maar adem door bij deze bewegingen.
Probeer je spier drie seconden aangespannen te houden. Herhaal dit zo’n tien tot vijftien keer per sessie. Het is goed om dagelijks drie sessies te doen. Als je meer oefent, zul je ook beter de resultaten voelen.
Als je je goed bewust bent van je bekkenbodemspieren, kan je proberen je spieren op te spannen als je moet niezen. Zo maak je ze nog steviger.
De juiste spieren dagelijks vaak aanspannen
Weet je niet goed welke spier je moet hebben? Als vrouw kun je voorzichtig een keer een vinger in je schede brengen. Probeer nu met je vagina in je vinger te knijpen en weer te ontspannen. Als je dit kunt zonder je billen aan te spannen of je buik in te trekken, dan train je de juiste spier.
Betere seks
Overigens zijn stevige bekkenbodemspieren niet alleen goed om je te beschermen tegen incontinentie. Wie zijn bekkenbodem kan aanspannen en ontspannen, zal ook meer plezier beleven aan seks.
Allerlei spieren zijn van belang bij goede seks. Benen, billen, buik, rug en armen, alles wordt ingezet. Een goede conditie is dan ook altijd een voordeel als het aankomt op seks. Toch zijn er ook specifieke spieren die je kan trainen voor seks. Zoals de bekkenbodemspier, voor een krachtiger orgasme. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen.
Wanneer je als vrouw weet waar de bekkenbodemspier zit, kun je deze ontspannen wanneer seks pijn dreigt te doen en kun je hem juist aanspannen om de intensiteit te verhogen.
Als man kan je je hoogtepunt beter uitstellen door op het juiste moment de spier aan te spannen. Ook kan je je erectie verhevigen.
Vaginale kegels of gewichten
Deze kegels kan men voor zowel meting als training gebruiken. In een moderne, professionele versie bestaan ze uit een set van negen kegeltjes die allemaal een gelijk volume hebben maar een verschillend gewicht. Deze kunnen oplopen van twintig tot honderd grammen. Het zwaarste gewicht dat de vrouw een minuut kan vasthouden, zonder vrijwillig de bekkenbodemspieren op te spannen wordt de passieve sterkte van de bekkenbodemspieren genoemd. Het gewicht dat de vrouw kan vasthouden als ze haar bekkenbodemspieren opspant wordt de actieve sterkte van de bekkenbodemspieren genoemd.
In een onderzoek uit 2004 vergeleek men biofeedback therapie (die verderop aan bod komt) met de behandeling van vaginale kegels. De conclusie is dat er geen significant verschil bestaat tussen de twee methodes. De vaginale kegel/ gewicht heeft wel het voordeel dat deze gemakkelijk thuis kan gebruikt worden. De moderne kegel heeft de vorm van een halter en een gewicht van 150 gram. De kegel heeft aan beide uiteinden een verschillende maat. Op deze manier kan de patiënte de grootte kiezen die bij haar vaginale wijdte en sterkte van de bekkenbodemspieren past.
Als je googelt op "vaginal cone" merk je dat die kegeltjes in allerlei versies te koop zijn.
Je hoeft je geen professionele set kegeltjes aan te schaffen, maar met een beetje imaginatie vind je hier wel een variante die je aanspreekt.
Oefenprogramma op je PC
Het programma, dat jammer genoeg enkel in het Frans bestaat maar waarvan de tips voor iedereen bruikbaar zijn, omvat videomodules à la carte. Die kunnen via het internet worden geraadpleegd. In functie van zijn specifieke noden, doet een deelnemer enkele weken tot enkele maanden over de aanpak van zijn incontinentieprobleem.
Doel is het verwerven van inzicht over wat er zich in je lichaam afspeelt. De visuele manier waarop dit voorgesteld wordt, laat toe elke dag je blaas bij te sturen. Het is in feite een doe-het-zelfprogramma van de hieronder besproken biofeedback-methode.
Corps capable
De fysiotherapeut of behandelend arts kan meer informatie over deze vorm van fysiotherapie geven.
Ook is het mogelijk om via kleine stroomstootjes de bekkenbodemspieren te laten aanspannen en ontspannen (elektrostimulatie). Dit is soms zinvol, bijvoorbeeld als je de bekkenbodemspieren zelf helemaal niet kan aanspannen. Vooral vrouwen die negatieve seksuele ervaringen hebben, zoals incest, vinden deze inwendige methode nogal eens belastend. Als je het moeilijk vindt om op deze manier behandeld te worden, aarzel dan niet om dat kenbaar te maken.
Wie graag wat begeleiding wil, maar het graag discreet wil houden, kan ook met een dvd-programma aan de slag (Corewellness).
Train je bekkenbodem! (WeZooz.be)
Urineverlies (video Gezondheidsnet)
De baarmoeder en/of de vaginawand zakken naar beneden (kiesbeter.nl)
Op Gezondheid.be staan kort en duidelijk oefeningen om je bekkenbodemspieren te voelen en te oefenen
Weet je niet goed welke spier je moet hebben? Als vrouw kun je voorzichtig een keer een vinger in je schede brengen. Probeer nu met je vagina in je vinger te knijpen en weer te ontspannen. Als je dit kunt zonder je billen aan te spannen of je buik in te trekken, dan train je de juiste spier.
Betere seks
Overigens zijn stevige bekkenbodemspieren niet alleen goed om je te beschermen tegen incontinentie. Wie zijn bekkenbodem kan aanspannen en ontspannen, zal ook meer plezier beleven aan seks.
Allerlei spieren zijn van belang bij goede seks. Benen, billen, buik, rug en armen, alles wordt ingezet. Een goede conditie is dan ook altijd een voordeel als het aankomt op seks. Toch zijn er ook specifieke spieren die je kan trainen voor seks. Zoals de bekkenbodemspier, voor een krachtiger orgasme. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen.
Wanneer je als vrouw weet waar de bekkenbodemspier zit, kun je deze ontspannen wanneer seks pijn dreigt te doen en kun je hem juist aanspannen om de intensiteit te verhogen.
Als man kan je je hoogtepunt beter uitstellen door op het juiste moment de spier aan te spannen. Ook kan je je erectie verhevigen.
Vaginale kegels of gewichten
Deze kegels kan men voor zowel meting als training gebruiken. In een moderne, professionele versie bestaan ze uit een set van negen kegeltjes die allemaal een gelijk volume hebben maar een verschillend gewicht. Deze kunnen oplopen van twintig tot honderd grammen. Het zwaarste gewicht dat de vrouw een minuut kan vasthouden, zonder vrijwillig de bekkenbodemspieren op te spannen wordt de passieve sterkte van de bekkenbodemspieren genoemd. Het gewicht dat de vrouw kan vasthouden als ze haar bekkenbodemspieren opspant wordt de actieve sterkte van de bekkenbodemspieren genoemd.
In een onderzoek uit 2004 vergeleek men biofeedback therapie (die verderop aan bod komt) met de behandeling van vaginale kegels. De conclusie is dat er geen significant verschil bestaat tussen de twee methodes. De vaginale kegel/ gewicht heeft wel het voordeel dat deze gemakkelijk thuis kan gebruikt worden. De moderne kegel heeft de vorm van een halter en een gewicht van 150 gram. De kegel heeft aan beide uiteinden een verschillende maat. Op deze manier kan de patiënte de grootte kiezen die bij haar vaginale wijdte en sterkte van de bekkenbodemspieren past.
Als je googelt op "vaginal cone" merk je dat die kegeltjes in allerlei versies te koop zijn.
Je hoeft je geen professionele set kegeltjes aan te schaffen, maar met een beetje imaginatie vind je hier wel een variante die je aanspreekt.
Oefenprogramma op je PC
Het programma, dat jammer genoeg enkel in het Frans bestaat maar waarvan de tips voor iedereen bruikbaar zijn, omvat videomodules à la carte. Die kunnen via het internet worden geraadpleegd. In functie van zijn specifieke noden, doet een deelnemer enkele weken tot enkele maanden over de aanpak van zijn incontinentieprobleem.
Doel is het verwerven van inzicht over wat er zich in je lichaam afspeelt. De visuele manier waarop dit voorgesteld wordt, laat toe elke dag je blaas bij te sturen. Het is in feite een doe-het-zelfprogramma van de hieronder besproken biofeedback-methode.
Corps capable
Bio-feedback
Een speciale vorm van fysiotherapie is bio-feedback. Slechts weinig bekkenbodem-fysiotherapeuten zijn bevoegd om deze behandeling te doen. In tegenstelling tot ‘gewone bekkenbodemtherapie’ beoordeelt de fysiotherapeut bij deze vorm van therapie met de vingers via de schede de werking en de sterkte van de bekkenbodemspieren. Bio-feedback is een afkorting van biologische feedback. Dit betekent dat je via een beeldscherm informatie krijgt over activiteiten van het lichaam: in dit geval over het aan- en ontspannen van de bekkenbodemspieren. Bij bio-feedback wordt deze spieractiviteit gemeten via een elektrode die je tijdens de oefeningen in schede of anus plaatst. Op het beeldscherm kunt u de bewegingen van de bekkenbodemspieren volgen, zodat je je meer bewust wordt van het gebruik van deze spieren.De fysiotherapeut of behandelend arts kan meer informatie over deze vorm van fysiotherapie geven.
Ook is het mogelijk om via kleine stroomstootjes de bekkenbodemspieren te laten aanspannen en ontspannen (elektrostimulatie). Dit is soms zinvol, bijvoorbeeld als je de bekkenbodemspieren zelf helemaal niet kan aanspannen. Vooral vrouwen die negatieve seksuele ervaringen hebben, zoals incest, vinden deze inwendige methode nogal eens belastend. Als je het moeilijk vindt om op deze manier behandeld te worden, aarzel dan niet om dat kenbaar te maken.
Wie graag wat begeleiding wil, maar het graag discreet wil houden, kan ook met een dvd-programma aan de slag (Corewellness).
Meer informatie
Sterke bekkenbodemspieren (CM download; pdf)Train je bekkenbodem! (WeZooz.be)
Urineverlies (video Gezondheidsnet)
De baarmoeder en/of de vaginawand zakken naar beneden (kiesbeter.nl)
Op Gezondheid.be staan kort en duidelijk oefeningen om je bekkenbodemspieren te voelen en te oefenen