Een woordje over de anatomie van de wervelkolom, de draagstructuur van onze rug
De 33 beenderen van de wervelkolom worden onderverdeeld in verschillende groepen (zie Wikipedia). De zeven beenderen ter hoogte van de nek staan bekend als de halswervels (cervicale wervels). De twaalf volgende worden borstwervels (thoracale wervels) genoemd en de vijf daaronder lendenwervels (lumbale wervels).Het heiligbeen (sacrum) en het staartbeen (coccyx) maken deel uit van het bekken (pelvis) en bestaan respectievelijk uit vijf en vier aaneengegroeide wervels. De wervelkolom wordt versterkt en in positie gehouden door een ingewikkeld stelsel van sterke spieren, pezen en banden.
Op ieder punt is de wervelkolom een wonder van doelmatigheid en compacte bouw. Iedere wervel heeft doornachtige uitsteeksels (spinae) voor de aanhechting van spieren en een opening voor het ruggenmerg. De wervels zijn van elkaar gescheiden door de tussenwervelschijven (discus intervertebralis): schijfjes soepel kraakbeen die als schokbreker fungeren en een kwart van de lengte van de ruggengraat uitmaken. De S-vormige bouw van de wervelkolom draagt aanzienlijk bij aan zijn sterkte en soepelheid.
We hebben verder nog stevige rugspieren meegekregen om onszelf goed overeind te houden.
Hoe ontstaat rugpijn?
Zowat iedereen in onze moderne maatschappij heeft vroeg of laat met rugpijn af te rekenen. Blijkbaar is dit een gevolg van de rechtopstaande houding van de mens, in combinatie met onze moderne manier van leven.De pijn kan zich over de ganse wervelkolom voordoen, van pijn tussen de schouderbladen tot lagerugpijn.
• Meestal is rugpijn te wijten aan een overbelasting van dit ingewikkelde draagsysteem, dat onze rug in feite is. De huisarts spreekt in dit geval van (aspecifiek) lage rugpijn of gewone lumbago.
• Minder vaak gaat het om een kapotte discus, met uitstralende pijn als gevolg. In dit geval spreekt men ook van "hernia van de rug". Lagerugpijn die uitstraalt naar de benen noemt men ischias.
Meer info over hernia van de rug (thuisarts.nl)
Maar er zijn nog heel wat meer (zeldzamere) oorzaken te duiden van rugpijn.
• Er kan artrose optreden van de facetgewrichtjes, zodat de beweeglijkheid sterk beperkt raakt. Dit kan ontstaan als het gevolg van een toegenomen doorbuigen van de onderrug, de zogenaamde "holle rug". Tegelijkertijd loopt men dan met een gebogen bovenste deel van de rug.
• Eenzelfde overbelasting van de onderrug zien we voorkomen bij een zwangerschap, waar de vrouw het gewicht van het kind compenseert door achterover te leunen.
• Scoliose is een aandoening waarbij de wervels verdraaien tijdens het groeien en zo een kromme rug veroorzaken. Dit doet geen pijn. Scoliose met pijn heeft andere oorzaken, zoals een wervelbreuk.
• Bij meisjes en jongens kan in
de puberteit en afvlakking van de
wervels aan de voorzijde optreden met als gevolg een bochel. Dit is de
ziekte van Scheuermann.
• Bij jonge mannen kan rugpijn veroorzaakt worden door de ziekte van Bechterew. Dit is een reumatische aandoening waarbij de rug verstijft. Als er niet wordt opgetreden, dan kunnen de patiënten zich na verloop van tijd niet meer oprichten.
• Rugpijn die bij griep optreedt is een spierpijn.
• Bij bejaarden komt rugpijn niet alleen voort van de reeds genoemde artrose, maar ook door osteoporose, botontkalking. Door deze ontkalking kunnen dan wervelindeukingen optreden, wat uiteraard pijnlijk is. Soms ontstaat rugpijn door botkanker.
• Ook nierziekten kunnen rugpijn veroorzaken, de pijn is dan te situeren net onder de ribben achteraan.
• Rugpijn is een moeilijk te controleren klacht. Soms is de pijn eerder van psychosociale oorsprong.
Als de pijn vooral in een been zit en verergert door vooroverbuigen en verbetert bij strekken, dan is er wellicht sprake van een zenuwprikkeling. Hoesten en niezen doen de pijnklachten bij een hernia ook toenemen.
Als de rugpijn gepaard gaat met tintelingen of gevoelloze plekken, dan wijst dit ook op een irritatie van een zenuw.
De pijn door een letsel van de facetgewrichten zit ook in de rug en de billen, maar wordt beter bij vooroverbuigen en verslechtert bij zich strekken.
Een aanhoudende hevige pijn komt ook voor bij wervelindeukingen, die meestal een gevolg zijn van osteoporose.
Rugpijn 's nachts bij een jongeman kan wijzen op de ziekte van Bechterew.
Als de lagerugpijn u welbekend is, maar na een week nog steeds hevig is, of als na zes weken de pijn niet verdwenen is, neem dan ook contact op met de huisarts. Dit is ook noodzakelijk als de kracht in een been vermindert, als u een tintelend, branderig of doof gevoel in één van uw voeten of benen heeft of als u problemen krijgt met het plassen.
De voorafgaande gebeurtenissen en het klinisch onderzoek zijn vaak voldoende om de arts toe te laten een diagnose te stellen, met de aangepaste behandeling.
Lagerugpijn (video Gezondheidsnet)
Degeneratieve schijfziekte (video Gezondheidsnet)
Mri-scan (video Gezondheidsnet)
• Bij jonge mannen kan rugpijn veroorzaakt worden door de ziekte van Bechterew. Dit is een reumatische aandoening waarbij de rug verstijft. Als er niet wordt opgetreden, dan kunnen de patiënten zich na verloop van tijd niet meer oprichten.
• Rugpijn die bij griep optreedt is een spierpijn.
• Bij bejaarden komt rugpijn niet alleen voort van de reeds genoemde artrose, maar ook door osteoporose, botontkalking. Door deze ontkalking kunnen dan wervelindeukingen optreden, wat uiteraard pijnlijk is. Soms ontstaat rugpijn door botkanker.
• Ook nierziekten kunnen rugpijn veroorzaken, de pijn is dan te situeren net onder de ribben achteraan.
• Rugpijn is een moeilijk te controleren klacht. Soms is de pijn eerder van psychosociale oorsprong.
Wat te verwachten bij rugpijn?
Rugpijn kent dus heel wat varianten. De pijn bij een discushernia zit vooral in de rug en de billen. Ze neemt toe bij vooroverbuigen, en verzacht door zich te strekken. De pijn kan weken aanhouden.Als de pijn vooral in een been zit en verergert door vooroverbuigen en verbetert bij strekken, dan is er wellicht sprake van een zenuwprikkeling. Hoesten en niezen doen de pijnklachten bij een hernia ook toenemen.
Als de rugpijn gepaard gaat met tintelingen of gevoelloze plekken, dan wijst dit ook op een irritatie van een zenuw.
De pijn door een letsel van de facetgewrichten zit ook in de rug en de billen, maar wordt beter bij vooroverbuigen en verslechtert bij zich strekken.
Een aanhoudende hevige pijn komt ook voor bij wervelindeukingen, die meestal een gevolg zijn van osteoporose.
Rugpijn 's nachts bij een jongeman kan wijzen op de ziekte van Bechterew.
Wanneer moet ik een huisarts raadplegen ?
Als de verschijnselen nieuw voor u zijn, of u verontrusten, doordat de klachten bijvoorbeeld zich niet tot de rug beperken, raadpleeg uw huisarts.Als de lagerugpijn u welbekend is, maar na een week nog steeds hevig is, of als na zes weken de pijn niet verdwenen is, neem dan ook contact op met de huisarts. Dit is ook noodzakelijk als de kracht in een been vermindert, als u een tintelend, branderig of doof gevoel in één van uw voeten of benen heeft of als u problemen krijgt met het plassen.
De voorafgaande gebeurtenissen en het klinisch onderzoek zijn vaak voldoende om de arts toe te laten een diagnose te stellen, met de aangepaste behandeling.
Meer informatie hierover
Zie folder: Wat kan ik doen bij lagerugpijn?Lagerugpijn (video Gezondheidsnet)
Degeneratieve schijfziekte (video Gezondheidsnet)
Mri-scan (video Gezondheidsnet)