Pijn in de knie

De knie is een belangrijk gewricht in het menselijk lichaam. De knie moet immers tijdens het stappen beurtelings het lichaamsgewicht opvangen. Het is ook een slecht beschermd gewricht: in tegenstelling tot de heup (waar het gewricht diep ligt) ligt het gewricht oppervlakkig en wordt het stabiel gehouden door het gewrichtskapsel en de gewrichtsbanden. Letsels van het gewricht en de gewrichtsbanden komt dan ook frequent voor.

Waar kan pijn in de knie op duiden ?

Pijn in de knie kan zich onder vele gedaanten voordoen. Zo is er de kniepijn die begint met een ongeval. Bij skieërs of voetballers bestaat er een groot gevaar dat de gewrichtsbanden  geraakt zijn, of dat er een meniscusletsel is opgetreden. Soms kan na een sprong de knieschijf ontwricht raken. Uiteraard kan er bij een zwaar ongeval ook een breuk of een ontwrichting van de knie of de knieschijf optreden.
Frequente kleine kwetsuren door sporten kunnen ziekten zoals Osgood-Schlatter of osteochondritis dissecans tot gevolg hebben. Deze ziekten treden op bij kinderen.
Overbelasting van de knie kan ook leiden tot peesontstekingen rond het kniegewricht. Ook de "jumper's knee" behoort hiertoe: hierbij treedt een ontsteking op van de pees die de knieschijf verbindt met het onderbeen, of van de pees die bovenaan de knieschijf met de quadriceps verbindt. Een ander overbelastingsletsel is het patellasyndroom (patella = knieschijf), met pijn rond de knieschijf. Ook de chondromalacie van de knieschijf behoort hiertoe, hierbij is het kraakbeen aan de achterkant van de knieschijf beschadigd.
Op lange termijn kan overbelasting of verkeerde belasting leiden tot artrose van de knie, waarbij het gewrichtskraakbeen verdwijnt en het gewricht verstijft.
Ook reumatoïde artritis kan de knie aantasten met als gevolg een aantasting van het gewricht en artrose ervan.
Een ontsteking van de slijmbeurs op de knie kan erg pijnlijk zijn. Dit wordt vooral gezien bij veel knielen, zoals bij vloerders en religieuzen (capucienenknie).
Een cyste achteraan de knie, de Bakercyste, kan ook problemen veroorzaken. Deze cyste gaat uit van het gewrichtsslijmvlies van de knie.
Soms blijkt een onverklaarbare kniepijn veroorzaakt te worden door problemen in de heup. In zeldzame gevallen is kniepijn te wijten aan een tumor zoals het osteoïd osteoma.

Verschillende patronen van pijn in de knie bij verschillende aandoeningen

Pijn, stijfte en zwelling van de knie kan zowel voorkomen bij artrose van de knie als bij een ontsteking van het gewricht. Bij artrose is er de typische startpijn van enkele minuten. De pijn is beter bij rust. Na verloop van tijd raakt het gewricht misvormd en staat de knie wat naar buiten gekeerd. Hierdoor ontstaat ook een mankende gang omdat het been dan relatief wat korter is. De zwelling kan zo erg zijn dat een goed onderzoek ervan niet goed mogelijk is.
Bij artritis of gewrichtsontsteking kan er een ochtendstijfheid optreden die tot wel twee uur kan duren. De pijn neemt toe bij bewegen. Mogelijk zijn ook andere gewrichten aangetast. Vaak gebeurt het dat dit pijnlijke opzwellen van de knie slechts enkele dagen duurt en dan volledig verdwijnt. Het komt dan herhaaldelijk terug met intervals van soms maanden.
De kniepijn kan optreden bij trappen opgaan of eerder bij trappen afgaan. Soms is er pijn als men de knie volledig wil strekken of volledig wil buigen. Kniepijn met een gevoel van doorzakken of blokkeren van de knie is meestal te wijten aan band- en/of meniscusletsels.
Een ontsteking van de slijmbeurs op de knieschijf gaat gepaard met een soms enorme, rode en warm aanvoelende zwelling. De aanraking is erg pijnlijk. De roodheid en zwelling kan ook onder de knieschijf voorkomen, aan de aanhechting van de pees van de knieschijf. Een zwelling in de knieholte staat praktisch gelijk aan een Bakercyste.

Wat kan ik zelf al doen bij pijn in de knie ?

Onschuldige kniepijn kan al verbeterd worden met een pijnstiller en voldoende rust. Ga niet te lang rechtop staan als uw knieën al pijn doen. Probeer ook te achterhalen waardoor uw knie kan overbelast geraakt zijn, zoals intensief sporten. In dat geval kan een tijdelijk stop de pijn snel verbeteren.
Wanneer u regelmatig een gezwollen knie heeft, dan is de verleiding groot om een kussen onder de knie leggen zodat ze niet te veel gestrekt zou worden. Dat is geen verstandig idee, omdat men op termijn het risico loopt de knie onvoldoende te kunnen strekken. En stappen met een onvoldoende gestrekte knie is erg vermoeiend!

Hou je spieren soepel en sterk. Beweging is prima, maar evenwel zonder overdrijven: sporten of tuinieren met dezelfde intensiteit als toen je twintig was, is vragen om moeilijkheden. Je moet eraan denken dat teveel beweging of erg zwaar werk het slijtageproces in je gewrichten in de hand werkt. En als je te zwaar bent, ga op dieet. Een hoog gewicht kan slecht zijn voor het gewricht.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is lopen goed voor het kraakbeen van de knie. 'Kraakbeen heeft beweging nodig'. Een goede vorm van beweging voor de wat ouderen onder ons is bv. wandelen. Het maakt je stijve botten wat soepeler en versterkt je spieren. Je moet zelf ontdekken hoe lang je mag wandelen, sporten; rust even wanneer je voelt dat dat het beste is.
Blijf dus niet liggen of zitten als je merkt dat uw gewrichten er stijf van worden. Dat is meestal een teken dat je aan spierversterkende oefeningen toe bent. In dit verband is het nuttig te weten dat bv. het kniegewricht voor ongeveer 85% beschermd wordt door de grote dijspieren.
En als je veel last krijgt met koud en vochtig weer, kan warmte, bijvoorbeeld een infra-rode lamp, je misschien wat verlichting geven.
Tips voor de juiste beweging

Wat kan je huisarts doen ?

Kniepijn die na een ongeval is opgetreden moet uiteraard nader onderzocht worden.
Kniepijn die zonder reden begonnen is en na enkele weken niet verdwenen is verdient uiteraard ook aandacht.
Om letsels van het bot te onderzoeken, kan de arts een röntgenopname laten maken. Om de kruisbanden en de meniscus te bekijken kan men een beroep doen op een echografie.
In sommige gevallen zal de arts in de knie prikken om er vocht uit te halen. Dan kan men het knievocht onderzoeken: dit kan nuttig zijn om een diagnose te stellen. Soms zal de arts ook een medicament in de knie inspuiten zoals cortison of een verdovend middel.
De behandeling zal meestal bestaan uit het toedienen van een ontstekingsremmer. Aangepaste medicatie wordt gegeven bij ziekten zoals reumatoïde artritis.

Bij forse pijn na een trauma van de knie is het advies rust, met en in de eerste dagen, afhankelijk van de ernst van de klachten bij het lopen, het gebruik van elleboogskrukken.
De knie mag, zodra de pijn dat toelaat, worden belast en worden gestrekt en gebogen. Voer de belasting op (bijvoorbeeld door te fietsen of te wandelen) als de pijn en zwelling zijn afgenomen.
Een eenvoudige en zeer nuttige oefening ter voorkoming van verslapping van de dijspieren zal je die regelmatig aanspannen. Als voorbeeld van een quadricepsoefening kan je huisarts de volgende instructie geven: hou in zittende houding het been gedurende tien seconden gestrekt boven de grond. Herhaal dit tien maal achter elkaar met pauzes van tien seconden en doe deze oefening drie tot vier maal per dag.
Bij een distorsie, contusie of (gereponeerde) patellaluxatie (zonder vermoeden van intra-articulair letsel) geldt het advies om de knie op geleide van de pijn zo normaal mogelijk te gaan belasten.
Bij vermoeden van vermoeden van een fractuur, bij geblokkeerde knie of bij onvoldoende verbetering van de klachten zal je huisarts je doorverwijzen naar de orthopedist.

Bij artrose blijkt fysiotherapeutische behandeling met oefentherapie effectief op de korte termijn. Oefentherapie verlicht de pijn en vermindert beperkingen bij bijvoorbeeld lopen of fietsen. Maar als de behandeling is afgelopen neemt dat effect weer af, doordat de meeste mensen stoppen met de oefeningen en terugvallen in een inactieve levensstijl.
Op pijnstiller.be bijvoorbeeld vind je oefeningen tegen artrose

Probeer dus je leefwijze aan te passen.
Hoe meer je blijft oefenen, hoe meer pijn en beperkingen verminderen, ook op de lange duur. Operaties zijn niet altijd meer nodig, of uit te stellen

Wat kan de orthopedist doen?

Een artroscopie van de knie is een onderzoek waarbij men met een buis in de knie gaat kijken. Dit onderzoek gebeurt onder volledige verdoving. Het voordeel is dat men niet alleen de oorzaak van de kniepijn kan achterhalen: men kan er soms ook meteen iets aan doen. Als het gaat om een hinderlijke slijmvliesplooi, dan kan die weggesneden worden. Stukjes van een meniscus die los zitten worden weggenomen. Men noemt dit partiële meniscectomie. Stukjes kraakbeen die achtergebleven zijn in het gewricht kunnen weggespoeld worden. Scheuren kunnen worden gehecht.

Als men een operatie overweegt van de knie, zal men doorgaans als voorbereiding eerst een MRI-foto aanvragen, ook nog NMR genoemd. In feite is dit zo wat de enige indicatie voor een MRI van de knie. Zoals elk beeldvormend onderzoek wordt ook MRI op stricte indicatie gebruikt. Meniscusafwijkingen (meniscusscheur, meniscusdestructie, ...) zijn heel gewoon als toevallige vondst in de algemene bevolking en zij nemen toe met de ouderdom.

Wanneer de knie volledig "versleten" is kan men de kniefunctie herstellen door het plaatsen van een knieprothese.

Niet te snel kiezen voor operatie

Bij kniepijn door artrose hebben oefeningen evenveel effect als een kijkbuisoperatie. Bovendien is deze ingreep niet zonder risico.
Bij een (vermoedelijk) kruisband-, meniscus-, of collateralebandletsel kunnen de klachten in de meeste gevallen in de loop van drie maanden verminderen of verdwijnen.
Tot heelkundig herstel van de knie mag men ook niet lichtzinnig besluiten. Zo weten we nog steeds niet of een (partiële) meniscectomie na een meniscusscheur beter is dan afwachten, althans bij geringe klachten. We weten wel dat het geheel of gedeeltelijk ontbreken van een meniscus kan leiden tot beperkingen van het activiteitenniveau en leidt tot vervroegde slijtage op de langere termijn.
Als de klachten ernstig zijn dan wordt in het algemeen toch een (partiële) meniscectomie gedaan. Recentelijk is wel een onderzoek afgerond, waarin bij chronisch meniscuslijden werd gekeken of het implanteren van collageen op de plaats van de beschadiging beter zou zijn dan het simpelweg verwijderen van het losse meniscusfragment. De eerste resultaten zijn hoopvol.
Ook bij een kruisbandletsel is er onduidelijkheid over de effectiviteit van conservatieve behandeling of een operatieve hersteloperatie. Zowel met conservatieve behandeling als met operatieve behandeling worden goede resultaten gemeld, maar goed opgezet vergelijkend onderzoek ontbreekt. In de medische literatuur wordt in het algemeen een hersteloperatie geadviseerd bij actieve (semi)professionele sporters die deelnemen aan risico (contact) sporten en die na letsel instabiliteitklachten (door de knie zakken) blijven ervaren. Vroege operatie (minder dan twee weken) van geïsoleerd voorstekruisbandletsel heeft waarschijnlijk geen voordelen boven late (tussen acht en twaalf weken) operatie.
Het is ook nog onduidelijk of een operatieve behandeling van meniscus- of voorstekruisbandletsel in vergelijking met conservatieve behandeling artrose van de knie kan voorkomen.

Meer informatie over pijn in de knie 

        Gewrichtsproblemen... en hoe ze te voorkomen
        Meer over artrose van de knie
        Sporten bij gewrichtspijn. Artrose? Beweeg! (Gezondheidsnet)
        Beschadigde binnenmeniscus (video Gezondheidsnet)
        De voorste kruisbanden van de knie (video Gezondheidsnet)
Noteer dat in het laatste artikel de auteur een lans breekt voor de meniscustransplantatie, alhoewel de resultaten van deze dure techniek op lange termijn nog niet gekend zijn, en men ook nog steeds niet weet of artrose van de knie hierdoor zal afgeremd worden.

Website aangemaakt met Nvu. Met dank aan Free CSS Templates.