Wat is oorpijn?
Vooral bij kleine kinderen is oorpijn meestal een teken van een middenoorontsteking.Maar oorpijn kan verschillende oorzaken hebben.
Zo zien we vooral bij volwassenen dat oorpijn vaak niet in het oor ontstaat, maar ontstaat uit ziekte van omgevende structuren. Typische voorbeelden hiervan zijn ontstoken halsklieren / amandelen en ook bijvoorbeeld problemen in het kaakgewricht.
Meestal wordt oorpijn bij volwassenen echter veroorzaakt door een ontsteking in de huid van de gehoorgang. In dit geval spreekt men van een uitwendige oorontsteking (otitis externa).
Hoe ontstaat een middenoorontsteking?
Wanneer het gedeelte van de gehoorgang achter het trommelvlies ontsteekt, spreekt men van een middenoorontsteking of otitis media. Bijna ieder kind krijgt wel eens een middenoorontsteking. Het kind kan hier last van hebben en er ziek van zijn, maar het is niet gevaarlijk.Middenoorontsteking ontstaat door een virus of bacterie, meestal na een gewone verkoudheid of keelontsteking (zie verder wat te doen bij verkoudheid). Deze breidt zich verder uit tot in het oor, via de buis van Eustachius. Dit is een verluchtingsbuisje dat loopt van bovenaan in de keel, tot in het middenoor.
Kleine kinderen die een fopspeen gebruiken zijn vatbaarder voor middenoorontsteking.
Hoe herken ik een middenoorontsteking?
Een middenoorontsteking kan soms ongemerkt voorbij gaan.De belangrijkste symptomen bij kinderen zijn meestal hevige oorpijn, slechthorendheid, hangerig zijn en koorts en dit doorgaans aansluitend op een verkoudheid. De slechthorendheid wordt veroorzaakt door de etter die zich achter het trommelvlies bevindt. Als die zich ophoopt en de druk achter het trommelvlies toeneemt, kan een scheur in het trommelvlies ontstaan waardoor de etter en eventueel bloed uit het oor loopt. Wanneer het trommelvlies scheurt, verdwijnt de pijn. We spreken we van een loopoor als er vocht uit het oor naar buiten komt.
Peuters en baby's met een middenoorontsteking klagen soms over buikpijn. Ze kunnen ook diarree hebben of braken. Baby's drinken niet goed of zijn prikkelbaar, ze zijn 's nachts onrustig en trekken vaak aan het pijnlijke oortje.
Ziekteverloop van oorontsteking
Oorontstekingen, zowel uitwendige als middenoorontstekingen, zijn meestal onschuldig en genezen meestal spontaan na een drietal dagen.Na een middenoorontsteking kan soms langere tijd (een tweetal weken) vocht achter het trommelvlies blijven zitten, terwijl de eigenlijke ontsteking al genezen is. Dit fenomeen noemt men een "slijmoor" (otitis serosa). Ook een slijmoor gaat meestal vanzelf weer over. Men spreekt van een chronische middenoorontsteking met effusie, indien er méér dan 3 of 4 maanden slijm achter het trommelvlies blijft steken.
De slechthorendheid die kan ontstaan bij een middenoorontsteking is tijdelijk en verdwijnt spontaan binnen een paar weken, maar kan maanden aanslepen bij een slijmoor.
Een doorgebroken middenoorontsteking (loopoor), waarbij het trommelvlies inscheurt, is meestal binnen een paar dagen genezen. Het trommelvlies sluit meestal weer vanzelf.
Langdurige middenoorontstekingen kunnen echter blijvende trommelvliesperforaties veroorzaken. De oorvloed kan dan jarenlang blijven bestaan (blijvende loopoor), soms onderbroken door tijden waarin het oor droog is. Behalve slechthorendheid geeft oorvloed geen klachten.
Wat kan je huisarts doen?
Hij zal eerst en vooral de oorsprong van de oorpijn opsporen en dan zijn beleid hierop afstellen.Het beleid bij middenoorontsteking:
Zolang zich nog geen etter achter het trommelvlies bevindt, helpen neusdruppels of een neusspray. Hierdoor gaat de buis van Eustachius openstaan, wat de genezing bevordert. Veel slikken bevordert het afvloeien van slijm uit de buis van Eustachius. Vaak drinken, kauwgom (zonder suiker)... zijn aan te raden huismiddeltjes.
De oorpijn vermindert met eenvoudige pijnstillers.
Als er een gaatje in het trommelvlies is, mag men geen medicijnen in het oor druppelen.
Antibiotica zijn meestal niet nodig. Men schrijft ze alleen voor in sommige gevallen, zoals wanneer de middenoorontsteking niet spontaan geneest, maar ook bijvoorbeeld als je kind jonger is dan zes maand.
Bij vaak terugkerende oorontsteking, verwijdert men soms de neusamandel. Dit is volgens recent onderzoek echter niet nuttig gebleken en moet dus worden afgeraden.
Een andere methode is het inbrengen van plastic buisjes in het trommelvlies, waardoor vocht achter het trommelvlies makkelijk kan afvloeien. Het effect hiervan blijkt ook beperkt. Je huisarts zal met je de voor- en nadelen van een trommelvliesbuisje bespreken. De ondervermelde keuzehulp kan hierbij van nut zijn.
Een kind met een middenoorontsteking of een loopoor hoeft niet per se binnen te blijven. Als het dat zelf wil, mag het ook zwemmen, maar liever niet duiken of veel met het hoofd onder water. Het is niet slecht voor de genezing, maar uw kind kan bij duiken plotseling duizelig worden. Douchen kan geen kwaad. Houd er ook rekening mee dat een kind met een middenoorontsteking wat minder goed hoort.
Bij een loopoor meld je je een maand nadat het oor weer droog is, opnieuw bij je huisarts. Dan kan hij controleren of het gaatje in het trommelvlies is genezen.
Raadpleeg dringend je huisarts
- als de situatie na drie dagen niet verbetert;- je kind wordt suf, drinkt slecht, of wordt zieker
- het uitblijven van verbetering 48 uur na starten van antibiotica;
- bij persisterende lopend oor na kuur met antibioticum;
- als het oor van je kind gaat van het hoofd afstaan
Wanneer je kind jonger is dan zes maanden, laat je huisarts dan na één dag even weten hoe het gaat.
Meer informatie
Gehoororgaan (animatie bioplek.org)Middenoorontsteking
Oorontsteking (video Gezondheidsnet)
Oorpijn in het vliegtuig (of bij duiken) en oordruk (video Gezondheidsnet)
Keuzehulp: trommelvliesbuisjes of afwachten bij slijmoren en oorontstekingen? (thuisarts.nl)