Zweetklieren
Het lichaam van de volwassene bevat ongeveer drie miljoen zweetklieren. In normale omstandigheden produceren deze zweetklieren een halve tot één liter zweet per dag. In extreme omstandigheden, bij zware inspanning in de warmte, kan dit oplopen tot enkele liters per uur. Naarmate we ouder worden zullen de zweetklieren minder beginnen werken en zweten we minder.Er zijn in de huid twee soorten zweetklieren. Enerzijds de gewone (eccriene) zweetklieren, die vooral water en zouten uitscheiden. Zij komen bijna overal op het lichaam voor, en het meest ter hoogte van de voetzolen en onder de oksels. Deze zweetklieren spelen een rol in het regelen van de lichaamstemperatuur. Er wordt een waterig en reukloos zweet geproduceerd. Deze zweetklieren staan ondermeer onder invloed van emoties en stress.
Anderzijds heeft men de apocriene zweetklieren, die lipiden, proteïnen en hormonen uitscheiden. Deze klieren bevinden zich vooral onder de oksels, rond de uitwendige geslachtsorganen en rond de tepels. Apocriene klieren ontwikkelen zich pas vanaf de puberteit en vormen een wasachtige afscheiding met geurstoffen. Zij verspreiden de bekende zweetgeur.
Overmatig zweten?
Er is een duidelijke variatie in de mate van zweten (transpiratie) bij warmte, inspanning, infectieuze aandoeningen en climacterium, en dat geldt evenzo voor de beleving: wat de ene normaal vindt, ervaart de andere als teveel (aan vocht en geur).De oorzaak van overmatig zweten is niet goed bekend.
• Dit kan al dan niet in aanvallen plaatsvinden.
• Gebeurt bij nervositeit, thyreotoxicose, hypoglycemie, shock, TBC, sommige maligniteiten (ziekte van Hodgkin) en alcoholisme.
• Verder ook bij gebruik van sommige medicijnen
Verder verschilt de geur van zweet: zo ruiken zweetvoeten anders dan ‘okselgeur’. Op het ogenblik van de afscheiding is zweet geurloos. Onder invloed van lokale huidbacteriën echter worden ruikbare aromatische korteketenvetzuren gevormd.
Lichaamsgeur?
Lichaamsgeur ontstaat door de aanwezigheid van de ‘foute’ bacteriën die zweet omzetten in vluchtige stinkende componenten. Die bacteriën zijn verschillend afhankelijk van waar ze opduiken: in de oksel zorgen vooral corynebacteriën voor een vieze geur, op synthetische kledij zijn dat de microkokken.Wat kan je zelf doen?
Zoals net vermeld, kan je "teveel" zweten misschien relativeren. Het is voor jonge mensen verder geruststellend om te weten dat de aandoening in de loop van de jaren vrijwel zeker zal verdwijnen, immers, vegetatief onevenwicht komt in de puberteit ook in andere opzichten voor, zoals bvb. blozen. Dit laatste kan ook zeer hinderlijk zijn, maar zal in de adolescentie ook meestal afnemen, ook wat betreft het soms fobische karakter.Veralgemeend profuus zweten loopt vaak evenredig met stofwisselingsstoornissen die optreden bij overgewicht en suikerziekte, het zogenaamde metabole syndroom. Een gezonde levensstijl met veel sporten dringt zich hier op om een betere algemene conditie te bekomen.
Werkt niet tegen lichaamsgeur:
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is antitranspirant geen oplossing tegen een stinkende lichaamsgeur. Integendeel, het kan zelfs zorgen voor een aanrijking van bepaalde mikroben (corynebacteriën), die de slechte geurtjes net verspreiden. De aluminiumzouten in antitranspiranten werken enkel in op de eccriene zweetklieren, en niet op de apocriene zweetklieren (zie hoger).
Ook je kleren wassen op 30°C met een wasproduct op basis van enzymen werkt niet: de bacteriën die lichaamsgeur veroorzaken worden dan niet gedood. Ze kunnen zelfs verder uitzaaien op andere kledingstukken in de wasmachine.
Dit werkt wel
Je moet regelmatig je huid aanzuren. Gebruik zo weinig mogelijk zeep, waarna de zeepresten goed moeten afgespoeld worden. Gebruik van conditioner en/of okselontharing kan ook helpen. Trek frequent schone kleren aan, draag katoenen of wollen sokken en vermijd synthetische kleding. Katoenen kledij dragen kan vieze geurtjes tegengaan: daar kunnen enkel en vooral stafylokokken overleven.
Wat kan je huisarts doen bij overmatig zweten?
1. Lokale behandeling met aluminiumzouten kan bij ovematig zweten ingezet worden. Dit veroorzaakt een mechanische obstructie in de zweetklierkanaaltjes en wegkwijnen van de secretiecellen. Je kan het middel naar wens dagelijks tot wekelijks aanbrengen. Hou er rekening mee dat huidirritatie kan optreden, type branderigheid, roodheid, en jeuk.2. Van in te nemen medicatie is er slechts bij één type medicijn (oxybutynine) een zekere werking aangetoond. Andere middelen zullen dus eerder "experimenteel" ingezet worden.
3. Bij hardnekkige gevallen, ondanks bovenstaande aanpak, kan je huisarts je desgewenst naar de huidarts verwijzen voor botuline-injecties. Deze injecties zijn zeer effectief gebleken, maar het effect is tijdelijk (maximaal 6 maanden). Toediening van een 10 tot 15 injecties geeft een maximaal effect in 2 tot 4 dagen en blijkt in 90% van de gevallen effectief.
Het gebruik van botulinetoxine bij overmatig zweten ter hoogte van de handpalmen is af te raden gezien het risico van verlamming van de handspieren.
4. Het effect van biofeedbacktraining, hypnotherapie of ontspanningstherapieën is niet goed onderzocht.
5. Bij ernstige, resistente gevallen van okselzweet kan je met je huisarts overleggen over een heelkundige ingreep, meer bepaald thoracale sympatectomie of uitsnijden van de okselzweetklieren.
Meer informatie
Tips voor een gezonde huidHuidinfo.nl