Wat is de prostaat?

De prostaat, ook voorstanderklier genoemd, is een mannelijk geslachtsorgaan, gelegen onder de blaas, om het bovenste deel van de urinebuis. Aan de voorkant grenst hij aan het schaambeen, aan de achterkant ligt hij tegen de endeldarm. Vlak naast lopen een aantal zenuwbundeltjes die naar de penis lopen en belangrijk zijn voor het opwekken van erecties.
Bij de mens is de prostaat qua vorm en grootte vergelijkbaar met een kastanje. Hij bestaat hoofdzakelijk uit glad spierweefsel met daartussen kliertjes, die door afvoergangen uitmonden in de urinebuis. Hij produceert dun, melkachtig, alkalisch vocht dat het grootste deel van het zaadvocht uitmaakt. Dit vocht verhoogt de overlevingskansen van zaadcellen in de zure omgeving van de vagina. Het prostaatvocht houdt dus de zaadcellen in leven op de reis naar buiten en in de vagina.

De functie van de prostaat

Bij een ejaculatie of zaadlozing trekt de prostaat samen en worden zaadvocht uit de prostaat en zaadcellen uit de teelballen samen door de plasbuis in de penis geperst. Ondertussen trekt de blaashals samen, zodat het sperma niet de verkeerde kant op gaat en in de blaas terechtkomt
De functie van de prostaat ligt voornamelijk in de vruchtbaarheid. Ze heeft geen invloed op de seksualiteit. Zonder prostaat kan men wel nog erecties krijgen, en blijven enkel de zaadlozingen achterwege.

Plasproblemen bij het verouderen van de prostaat

Na 50 of 60 jaar heeft de prostaatklier bijna bij elke man de neiging groter te worden, maar niet iedereen heeft er last van. Zeker 30% van alle mannen heeft een zodanige vergroting dat hij er last van krijgt.
Als de prostaat vooral centraalwaarts groeit, kan hierdoor de pisbuis (urethra) samengedrukt worden, waarbij zo in een eerste fase de urinestroom verkleint.
De blaas moet dus steeds meer kracht uitoefenen om de urine die erin zit te evacueren. Vermits de wand van de blaas een spier is, zal deze door de grotere inspanningen verdikken, wat uiteindelijk leidt tot ongecontroleerde samentrekkingen. Het gevolg is een veelvuldige, dringende behoefte de blaas te ledigen, frequent nachtelijk urineren en ook onwillekeurig verlies van wat urine op het einde van de urinelozing.
Uieindelijk wordt het obstakel zo groot dat de blaas niet meer volledig kan geledigd worden. Er blijft een reisidu over die een groeibodem wordt voor mikroben. Infecties op de urinewegen, die zelden voorkomen bij de man, worden automatisch gelinkt aan een prostaatprobleem.
’s Nachts vaker urineren (een aandrang om per nacht 2 of meer keer te plassen) zien we natuurlijk niet alleen bij prostaatproblemen. Deze klachten kunnen ook passen bij verschillende aandoeningen zoals een urineweginfectie en neurologische ziekten. Daarnaast kunnen ook emotionele factoren, medicijngebruik (plaspillen) of drinkgedrag (hoge vochtinname of alcohol drinken) een rol spelen.

Een prostaatvergroting is op zich ongevaarlijk en zal nooit ontaarden in prostaatkanker. Daarom noemt men een prostaatvergroting ook goedaardige prostaatvergroting. In medische termen heet dat 'benigne prostaathyperplasie' (BPH).