Wat is prostaatkanker?
Prostaatkanker is een kwaadaardige vergroting van de prostaat. Deze klier is gelegen rond de afvoerbuis van de urine, net onder de blaas.Enkele feiten op een rijtje
* Bij het ouder worden vergroot de prostaat meestal. Mannen kunnen hierdoor klachten vertonen bij het plassen. Dit hoeft daarom niet direct prostaatkanker te zijn. Meestal gaat het om deze goedaardige vergroting van de klier (benigne prostaathypertrofie). Anderzijds vertonen sommige mannen met prostaatkanker ook helemaal geen klachten!* Prostaatkanker is een heel traag evoluerende kanker die bij oudere mannen veel voorkomt.
* Veel van die mannen hebben over het algemeen weinig of geen last van hun prostaatkanker en sterven ook niet van deze nochtans soms mogelijk dodelijke aandoening. Zo kan men bij 70% van de tachtigjarigen microscopische haarden van kankervorming in de prostaat terugvinden. De meesten weten niet eens dat ze de ziekte hebben, en in veel gevallen sterft men uiteindelijk door een andere aandoening.
* De aandoening is op te sporen door goede bevraging van de klachten en een onderzoek via de anus, waar de prostaat het best kan gevoeld worden. Indien er aanwijzingen toe bestaan dat je eventueel prostaatkanker zou kunnen hebben, zal je arts je arts verder onderzoek aanbevelen.
* de PSA-test is een eenvoudig bloedonderzoek, geschikt om het resultaat van een behandeling van prostaatkanker op te volgen; deze test wordt enkel met dit doel terugbetaald.
* de PSA-test is minder geschikt om prostaatkanker op te sporen:
- van de 100 mannen die getest worden zullen 10 een abnormale test vertonen. Zeven van de 10 hebben echter geen prostaatkanker. Het is dus niet nodig dat men zich bij een toevallig gevonden verhoogde waarde onmiddellijk ongerust maakt.
- een laag PSA-gehalte is bij prostaatkanker minder waarschijnlijk, maar bewijst niet dat je geen prostaatkanker hebt (1/3 tot 2/3 van de tumoren wordt gemist)!
- Routineus screenen naar prostaatkanker met een PSA-test zorgt niet voor een betere levensverwachting, maar voor meer complicaties door onnodige onderzoeken.
Onenigheid rond vroegtijdige opsporing ("screening")
Deze folder is bedoeld voor mannen die overwegen zich te laten nazien op mogelijk prostaatkanker, inclusief de PSA-test. Als de test verhoogd is, dan worden verdere onderzoeken aanbevolen, oa. echografie, zonodig naaldbiopsie van de prostaat.Weet waarover je je bezint, en neem de beslissing in overleg met je huisarts. Overdenk dus hogergenoemde feiten en plaats er ook volgende feiten naast:
* Indien de onderzoeken wijzen op kanker en je laat je prostaat wegnemen, weet dan dat niemand je kan garanderen dat je door de behandeling langer zal leven. Het omgekeerde kan evenmin gesteld worden. Wel is na een ingreep de kans op incontinentie (2 to 5%) en op impotentie (gemiddeld 70%) zeer reëel.
* Eenvoudige maatregelen zoals stoppen met roken, sport en beweging, gezonde voeding kunnen meer het leven verlengen dan opsporen en behandelen van prostaatkanker.
* Mannen die prostaatkanker hebben laten behandelen door chirurgische interventie en/of bestraling zijn meestal wel tevreden de beslissing genomen te hebben niettegenstaande de eventuele bijwerkingen. Anderen die het risico voor zich namen en zich niet lieten behandelen wensten achteraf dat ze nooit een PSA hadden laten afnemen. Voer echter geen struisvogelpolitiek!
Is de vroegtijdige opsporing van prostaatkanker zinvol? (gezondheidenwetenschap.be 2019).
Wanneer moet je dan je huisarts raadplegen?
- Bij moeilijkheden om te plassen
- Regelmatig 's nachts moeten opstaan om te plassen
- Bloederige urine
Meer gegevens over het nut van tests, gebruikt bij prostaatkankerscreening.
- De PSA-test.
Verhoogde waarden roepen dus vragen op. Men zal je daarom aanraden om verdere onderzoeken te laten doen. Deze onderzoeken zullen bestaan uit een herhaling van de PSA, ultrasone scan en/of eventuele biopsie.
De Vlaamse Liga tegen Kanker vindt dat mannen zelf de keuze moeten maken of ze zich laten testen op prostaatkanker. Om hen te helpen stelde de liga een elektronische brochure samen.
www.dekeuzemaken.be
- Ultrasone scan (transrectale echografie):
Daarvoor dient de arts een sonde via de aars in de endeldarm inbrengen om door middel van geluidsgolven te zoeken naar mogelijke kankerzones. Dit eerder oncomfortabel onderzoek verloopt meestal zonder problemen. - Naaldbiopsie:
Voor een naaldbiopsie brengt de arts een naald in de endeldarm tot in de prostaatklier om daar weefselstukjes weg te nemen. Deze worden dan onder de microscoop onderzocht om na te kijken of er kankercellen in aanwezig zijn. - Indien dit het geval is kan de arts via weefselonderzoek
het kankertype bepalen en de ernst inschatten. Doch ook hier kan in
geen enkel geval een garantie gegeven worden over de eventuele gevolgen
van de diagnose.
Deze naaldbiopsie, die meestal eerder hinderlijk dan pijnlijk genoemd wordt, sluit toch wel enkele risico's in. Eén tot vijf percent van de mannen die dit onderzoek laten uitvoeren hebben met complicaties af te rekenen, zoals infectie en in mindere mate een langdurige bloeding. - Indien deze laatste testen bevestigend zijn voor het
vermoeden op prostaatkanker, dien je te overwegen in samenspraak met je
arts wat je ondernemen zal.
Wat kan ik er zelf aan doen?
Leef- en eetgewoonten hebben mogelijk geen vat op het verschijnen van kankerhaardjes in de prostaat. Maar of zo’n kankerhaardje ook verder evolueert naar een echte kanker, hangt wel af van je leef- en vooral je eetgewoonten. Prostaatkanker komt veel minder voor bij mannen die veel fruit, groenten en sojabonen eten dan bij mannen die veel vet en rood vlees eten. Bepaalde groenten (tomaten, wortelen, broccoli en bloemkool) en vooral sojabonen bevatten veel fyto-oestrogenen, plantaardige bestanddelen die de groei van de prostaat en kankergezwellen afremmen. Bij vrouwen drukken dezelfde sojabonen het risico op borstkanker, alweer dankzij hun hoge gehalte aan fyto-oestrogenen. Geregeld een portie fyto-oestrogeenrijke groenten op tafel is dus goed voor man én vrouw!Welke behandelingen zijn mogelijk bij prostaatkanker?
Indien de kanker nog gelokaliseerd is zonder verdere uitbreiding in andere weefsels staan in grote lijnen drie mogelijkheden voorop:- Operatieve verwijdering van de prostaatklier
- Bestralingstherapie
- Conservatief: afwachtende houding aannemen
Meer informatie:
De prostaat (Wikipedia)Overdiagnose van prostaatkanker (Knack)
Wel of geen onderzoek naar prostaatkanker?
(NHG, Nederlands Huisartsengenootschap)
Prostaatvergroting (video Gezondheidsnet)
Prostaatbiopsie (video Gezondheidsnet)
www.prostaatkanker.org